Kwiatoń
Bardzo zgrabna cerkiewka
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W tej małej, ale bardzo starej wsi nad rzeką Zdynią stoi jedna z piękniejszych cerkwi łemkowskich w Beskidzie Niskim. Wyjątkowo strzelista, wyjątkowo zgrabna, bardzo zadbana. Klasyczna w kształcie ? może być podręcznikowym przykładem łemkowskiego budownictwa sakralnego.
Jej wysoka wieża o konstrukcji słupowej stoi nad zrębowym babińcem. Znacznie niższy zrąb nawy i jeszcze niższy prezbiterium przykryte są brogowymi łamanymi dachami, zwieńczonymi baniastymi wieżyczkami. Całość pokryta jest gontem. Kilka lat temu wymieniono gontowe poszycie, latem trwała konserwacja wnętrza. Dawny blask odzyska (jeśli już nie odzyskał) i stuletni ikonostas i jeszcze o sto lat od niego starsze barwne polichromie.
Świątynia nosi wezwanie św. Paraskewy. Zbudowano ją dla wiernych wyznania greckokatolickiego w drugiej połowie XVII wieku. Jednak w 1932 roku prawie wszyscy mieszkańcy wsi przeszli na prawosławie (powszechne w tym czasie zjawisko na Łemkowszczyźnie) i opuścili starą cerkiew. Przy dawnym wyznaniu pozostali tylko nieliczni. Prawosławni czy grekokatolicy po wojnie musieli opuścić własną wieś: większość w ramach akcji ?Wisła? wywieziono na ziemie zachodnie. Cerkiew przejął kościół katolicki i tak pozostało do dziś.
W 1933 roku prawosławni od niedawna mieszkańcy wsi Kwiatoń wybudowali nową cerkiew, w pobliżu starej i pod wezwaniem tej samej świętej. Skromniejszą jednak, oszczędną w formie. Stoi i ona do dziś, choć po wysiedleniu Łemków bliska była zagłady: najpierw urządzono w niej magazyn, potem stała porzucona. Konsekrowano ją ponownie w 1989 roku. Służy teraz prawosławnym mieszkańcom wsi, rodzinom tych, którym udało się wrócić z wygnania. Wewnątrz zachował się kompletny ikonostas.
Poczytaj więcej o okolicy:
Komentarze: 2
Dodaj komentarz
Drewniane świątynie UNESCO
Na listę wpisano już osiem karpackich cerkwi, sześć małopolskich kościółków i dwa dolnośląskie Kościoły Pokoju...
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Nieprzeciętna uroda tej cerkiewki została doceniona, bo kilka dni temu została ona wpisana na listę UNESCO. Razem z trzema innymi z małopolskiego, czterema z podkarpackiego i ośmioma z Ukrainy (lwowskie, tarnopolskie). Cztery drewniane cerkwie po słowackiej stronie są na liście już od kilku lat.
A ja jeszcze dodam, że podczas wspomnianej w artykule konserwacji odkryto malowidła, które kazały wcześniej datować cerkiew w Kwiatoni. Została ona uznana za drugą najstarszą po Powroźniku a przed Owczarami, które do tej pory zajmowały drugie miejsce w kategorii wieku. Wszystkie te trzy cerkiewki plus ta w Brunarach Wyżnych.