Żylina
Burzliwe dzieje miasta nad Wagiem
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Żylina (Žilina) jest trzecim co do wielkości miastem Słowacji. Jest ono pięknie zlokalizowane w dolinie Wagu (Vah), a otoczone malowniczymi szczytami Gór Strażowskich, Małej Fatry, Gór Kisuckich i Jaworników.
Historia Żyliny jest bardzo długa. W okolicy znaleziono ślady osadnictwa z epoki kamienia, brązu i żelaza. Od V w. datowano tu osadnictwo słowiańskie, a w wieku IX znajdowała się tutaj już osada z romańskim kościołem. Pierwsza pisemna wzmianka o osadzie nazwanej Selinan pochodzi z 1208 r. Została ona jednak całkowicie zniszczona w XIII w. Na tym miejscu tuż przed końcem XIII w. osadnicy niemieccy pochodzący ze Śląska Cieszyńskiego założyli nową osadę. Żylina dostała prawa miejskie w 1312 r. z rangą wolnego miasta królewskiego z rąk króla węgierskiego Karola Roberta. Kolejne przywileje miasto otrzymało od Ludwika Wielkiego. W 1431 r. Żylina została zdobyta i spalona przez husytów. Wiele lat minęło zanim się odrodziła.
W 1508 r. król Władysław II Jagiellończyk przekazał miasto we władanie magnata Jana Podmanickiego, a w kilka lat później znalazło się w rękach rodu Zápolyów. Wtedy to Żylina straciła status wolnego miasta królewskiego. Mimo tej ?przepychanki? rozwijała się jako ośrodek handlu i rzemiosła. W XVII w. w mieście było już ok.200 różnych warsztatów, a prym wiodły sukiennicze.
W połowie XVI w. założono pierwsze miejskie gimnazjum. W połowie XVII w. zbudowano drukarnię, a jezuici założyli szkołę. W tym też okresie zaczęto budować barokowe klasztory i kościoły. Powstał również zamek w Budatinie. W czasie wojny z Turkami Żylina miała własną gwardię, która dzielnie broniła miasta.
Pod koniec XVII w. wybuchł tu wielki pożar, rozprzestrzeniały się epidemie, występowały powodzie i miasto zaczęło podupadać. Oddano je znowu w ręce magnatów z rodu Estrahazych, a że byli to kiepscy gospodarze, nastąpił gospodarczy upadek. W latach 1848 -49 w czasie rewolucji węgierskiej doszło do bitwy pod Budatinem. Słowaccy ochotnicy wygrali z wojskami węgierskimi.
Ponowne odrodzenie miasta nastąpiło w 1872 r. wraz z wybudowaniem kolei koszycko-bohumińskiej. W ostatnich latach XIX w. powstały tu pierwsze duże zakłady włókiennicze i chemiczne a w 1903 r. odbyła się górnowęgierska wystawa przemysłowa. Miasto było wielonarodowościowe. Żyli tu Słowacy, Węgrzy, Niemcy, Polacy i Czesi.
W 1918 r. powstała w Żylinie słowacka Rada Narodowa. Przez krótki okres znajdowało się tu ministerstwo do spraw Słowacji. W 1938 r. proklamowano autonomię Słowacji. Po II wojnie światowej Żylina szybko rozwijała się przemysłowo i gospodarczo. Była też ważnym węzłem komunikacyjnym.
W 1960 r. utworzono wyższą szkolę transportu, którą przekształcono w Uniwersytet Żyliński. Działa tu teatr, teatr lalek, orkiestra kameralna i muzea. Jest tu wiele obiektów zabytkowych, a spacer po odrestaurowanej starówce daje niezapomniane wrażenia.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz