Kiedy zatrzymujemy się pod cerkwią, zaczyna znów padać. Prześladują nas te prehánky ? przelotne opady. I tak dobrze, że nie leje bez przerwy. Na szczęście z cerkwi wychodzą właśnie turyści a pani, najwyraźniej opiekunka świątyni, przyjaźnie macha ręką. Nie musimy już szukać klucza. Kryjemy się przed deszczem we wnętrzu.

Choć to nie pierwsza drewniana cerkiewka po słowackiej stronie tego dnia ? zatrzymujemy się w progu w zaciekawieniu. Niewyszukana bryła tej drewnianej świątyni nie zapowiadała tak bogatego wnętrza. Kompletny ikonostas, widać niedawno odnowiony, ma konstrukcję w zasadzie taką samą jak w dziesiątkach innych łemkowskich cerkwiach po obu stronach granicy. A jednak lektura przewodnika po cerkiewkach w rejonie Svidnika, który kupiliśmy na poprzednim przystanku, każe zwrócić uwagę na pewną asymetrię. Ostatnia Wieczerza w rzędzie ikon świątecznych jest mniejsza niż to zwykle bywa, prawie w kwadracie. Rzadkość. Przyglądam się rysunkowi ? wzrusza swoją prostotą. Błyszczą złocenia, mienią się kolory na świętych obrazach. Jedna z ikon namiestnych przyciąga moją uwagę. Matka Boska z dzieciątkiem, w tym poważniejszym i władczym typie Hodigitria, jak zawsze trzyma na ręce małego Jezusa. A on, prawą ręką błogosławi, ale w lewej, zamiast królewskiego jabłka trzyma? kwiatek. To chyba róża.

W południowej ścianie cerkwi są dwa okna. W północnej ich nie ma. Trochę dziennego światła z pochmurnego nieba wpada przez te okna i oświetla północną ścianę, całą prawie w malowidłach. Scena Ukrzyżowania jest świetnie zachowana. Druga polichromia,  wypalona już przez to światło i czas, opowiada o chrześcijańskim przeznaczeniu. Wszystkich nas czeka Sąd Ostateczny. Ci, którzy żyli bez grzechu? nie widzę, pewnie są gdzieś wysoko. W polu mojego widzenia diabli sprawują wyroki: spychają grzesznych w piekielne czeluście.

Cerkiew p.w. św. Mikołaja we wsi Bodružal (po łemkowsku, czyli po tej stronie granicy ? rusnacku ? ?????????) wybudowano w 1658 roku i jest jedną z najstarszych w słowackim Beskidzie Niskim. W 2008 roku została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Jej ikonostas pochodzi z 1794 roku. Prawdopodobnie namalowano go ?na odwrocie? starego z XVII wieku. Na razie rozdzielono tylko jedną ikonę Chrystusa Nauczającego. Odzyskany obraz wisi na południowej ścianie cerkwi i przedstawia św. Pawła. Na balkonie chóru wyeksponowano puste ramy poprzedniego ikonostasu.

Światowej rangi zabytek jest świątynią żywą. Przed ikonostasem kwiatki, unosi się zapach świec. Od całkiem niedawna nie ma tu już parafii, wyznaczono ja w pobliskich Hunkovcach. ? Ale nadal sprawowane są nabożeństwa, choć grekokatolicka społeczność liczy zaledwie kilkanaście osób ? opiekunka świątyni chętnie odpowiada na nasze pytania, pozwala tez robić zdjęcia (choć, o ile pamiętam, za dodatkową opłatą). Pokazuje na ślad w kopule nawy: ? Tędy wpadł czasie drugiej wojny pocisk (w okolicy toczyły się krwawe walki o przełęcz Dukielską), nie wybuchł. Kobiety wzięły bombę i wyniosły, uratowały świątynię ? opowiada.

Warto wiedzieć

* Cerkiew znajduje się bardzo blisko polskiej granicy. Jeśli przekroczymy ją w Barwinku, za Nižným Komárníkiem trzeba skręcić na wschód za drogowskazem.
* Drewniana świątynia stoi na rozstaju: każdą z dwu dróg dojedziemy do kolejnych łemkowskich cerkiewek ? we wsiach Miroľa i Prikra.
* Opiekunkę cerkwi (pani Helena Kazimírová) znajdziemy pod nr. 13 przy drodze w kierunku Prikrej. Tel.: 054 7593467. Wstęp kosztuje 1,7 euro.
* Wraz z cerkiewką w Bodružali na listę UNESCO zostały wpisane jeszcze dwa kościoły obrządku wschodniego ? w pobliskiej Ladomírovej i Ruskej Bystrej, dwaj rzymsko-katolickie w Hervartovie i Tvrdošínie, oraz ewangelickie kościoły artykularne w Kieżmarku, Leštinách iHronseku.

Przeczytaj także...

Beskid Niski. Ladomirová i cerkwie z listy UNESCO

Autorka: Barbara Górecka

Wszystkie cerkwie posiadają ikonostasy i pełne wyposażenie cerkiewne. Obecnie służą grekokatolikom. W tym rejonie przeważają drewniane cerkwie łemkowskie typu południowego.

Kijów. Cerkiew św. Cyryla na Dorohożyczach

Autor: Cezary Rudziński

Od 1929 roku mieści się tu muzeum, w którym jednak od lat 90. XX w. odbywają się msze i modły w soboty, niedziele oraz wielkie prawosławne święta. To najkrótsza charakterystyka tego zabytku, zasługującego na znacznie szerszą popularyzację.

Berat. Albańskie miasto-muzeum

Autorka: Barbara Górecka

Berat został wpisany na listę UNESCO w 2008 roku. Jest ośrodkiem kulturowym i turystycznym. To ulubione miasto artystów. Cechuje je architektura z okresu osmańskiego, a nazywane jest „miastem tysiąca okien”.

Poczytaj więcej o okolicy:

Koszyce. Najstarszy kościół i targ u dominikanów

Koszyce. Wystarczy skręcić w boczną uliczkę

Koszyce. Wielkie święto słowackiego wina

Snina. Deptak na wschodnim krańcu Słowacji