Żarnowiec
Dworek Marii Konopnickiej
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Stary, trzyhektarowy park z ławeczkami, na których chętnie odpoczywają zarówno turyści jak i okoliczni mieszkańcy, otacza dworek Marii Konopnickiej (1842-1910) w Żarnowcu.
To w gminie Jedlicze, w województwie podkarpackim. Od 1957 r. mieści się w XVIII-wiecznym dworku muzeum poetki. Był to dar narodu, drugi po dworku dla Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku, takiego uhonorowania wybitnego twórcy w naszych dziejach.
Od wdzięcznego narodu
Konopnicka jako autorka m.in. ?Roty? nie była, delikatnie to określając, mile widziana ani w Prusach i zaborze pruskim ziem polskich, ani w Rosji i zaborze rosyjskim. Przez wiele lat podróżując po Europie zapragnęła znaleźć własne miejsce na ziemi, o czym pisała m.in. w listach do Elizy Orzeszkowej. Gdy w 1902 roku obchodziła 60. rocznicę urodzin i 25-lecie twórczości pisarskiej, wielbiciele jej twórczości, a zwłaszcza komitety jubileuszowe w Krakowie, Lwowie, Poznaniu i Warszawie, zaproponowały kupno dla niej domu z kawałkiem ziemi za środki z datków społeczeństwa. W grę wchodził tylko zabór austriacki, w którym swobody narodowe i kultura polska były najmniej ograniczone. Spośród 36 branych pod uwagę miejsc, wybrano Żarnowiec. Stary dworek ze spichlerzem z lat 1750-75 oraz otaczającym go parkiem kupiono od Jadwigi Biechońskiej. Pisarka przyjechała do niego we wrześniu 1903 r. wraz z przyjaciółką, malarką Marią Dulębianką (1858-1919) i razem w nim zamieszkały. Maria Konopnicka spędzała tu miesiące wiosenne i letnie. Tworzyła, korespondowała, a równocześnie zajmowała się działalnością oświatową i społeczną. Z tego też dworku wyjechała po siedmiu latach, 15 września 1910 roku do sanatorium ?Kiselki? we Lwowie, w którym zmarła 8 października. Pochowana została na Cmentarzu Łyczakowskim, a jej grób należy do najczęściej odwiedzanych przez rodaków.
Dar córki pisarki
Dworek odziedziczyły córki Marii Konopnickiej, Zofia Mickiewiczowa (1866-1956) i Laura Pytlińska (1872-1935). W latach II wojny światowej był w nim, niemiecki szpital wojskowy. W 1945 r. do dworku wróciła jedyna już właścicielka, starsza córka pisarki, Zofia. I kilka miesięcy przed śmiercią ofiarowała posiadłość narodowi polskiemu. W 1957 r. Ministerstwo Kultury i Sztuki utworzyło w niej Muzeum Marii Konopnickiej. Otwarte zostało ono, po koniecznym remoncie i pracach konserwatorskich, dopiero 15 września 1960 roku, w ramach ogólnopolskich obchodów 50-lecia śmierci pisarki. Zaś w 1991 r. oddano do użytku budynek wzniesiony na fundamentach dawnego dworskiego spichlerza. Nazwano go Lamusem, a mieszczą się w nim ekspozycje muzealne, bogata biblioteka, administracja i działy merytoryczne muzeum, a także magazyny.
W parku, nad potokiem
Pięknie położone w parku muzeum, obok którego płynie potok Sośnik, wpadający około 150 m dalej do rzeki Jasiołki, ma bogate zbiory. Do najcenniejszych należą rękopisy Marii Konopnickiej, różne, również najstarsze, wydania jej książek, a także ilustracje do jej utworów tak znanych artystów jak Marcin Szancer, Bogdan Zieleniec, Józef Czerwiński, Leonia Janocha, Zofia Fijałkowska czy Danuta Imieliska. Ponadto portrety pisarki namalowane przez Marię Dulębiankę. Jeżeli o nią chodzi, to w Żarnowcu znajduje się największy w Polsce zbiór obrazów tej malarki, która mieszkała w tym dworku w latach 1903-10. Żarnowieckie muzeum gromadzi przedmioty nie tylko dotyczące Marii Konopnickiej. Posiada np. zbiór listów i autografów także innych pisarzy polskich XIX i XX w. m.in. Elizy Orzeszkowej, Józefa Ignacego Kraszewskiego, Stefana i Oktawii Żeromskich, Stanisława Przybyszewskiego. Zbiera także eksponaty rzemiosła artystycznego, sztuki, etnograficzne oraz meble z epoki, niezbędne do wyposażenia pomieszczeń.
Dary i adresy
Bardzo interesująca jest stała ekspozycja darów jubileuszowych, jakie poetka otrzymała z okazji 25-lecia pracy pisarskiej. Obejrzeć można adresy hołdownicze, dyplomy oraz dary od społeczeństwa i instytucji. Inną wartą szczególnej uwagi ekspozycją jest jedna z najciekawszych w Polsce kolekcja stylowych kałamarzy i przyborów na biurko. Podobnie wizerunków polskich orłów z rożnych okresów historycznych. Jak również medali z wizerunkami zarówno Marii Konopnickiej jak i innych pisarzy oraz sławnych Polek.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dawny Pałac Puchalskich w Kaliszu – dom rodzinny Marii Konopnickiej .
Pałac Puchalskich: nieco zaniedbany, ale okazały i efektowny obiekt, zbudowano w latach 1820-30 według projektu Franciszka Reinsteina. Właścicielem budynku był oficer armii napoleońskiej o nazwisku Puchalski. Potem
nabył go żydowski kupiec, Puławski. W połowie XIX w., po przybyciu z Suwałk , mieszkała w nim Marysia Wasiłowska (ślub z Jarosławem Konopnickim wzięła w kaliskim kościele św. Mikołaja) : poetka i nowelistka, autorka Naszej szkapy, Sierotki Marysi czy Roty. To może właśnie tutaj zrodziła się wrażliwość pisarki na niedolę dzieci. Z okien jej kamienicy widać było prowadzone do „przedszkola” w leżącej naprzeciwko fabryce Repphana dzieci pracowników – „delegowane” potem do pracy przy przędzalniczych maszynach.
W pałacu Puchalskich znajdowała się też w początkach XX w. siedziba Muzeum Ziemi Kaliskiej. W czasach nieco mniej odległych na parterze mieściła się izba pamięci Marii Konopnickiej .
W Katedrze kaliskiej gdzie brała ślub jest pamiątkowa tablica .
W Kaliszu jest ładny pomnik Marysi z dziećmi . Jedna z ulic nazywa się Konopnickiej ( bez imienia ) .