Vittoriosa-Birgù
Wielkie dzieło Rycerzy Maltańskich
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Z pałaców maltańskiego Trójmiasta najsłynniejszy, znajdujący się w samym centrum tego niewiele ponad trzytysięcznego miasta i jego głównego placu Vittoriosa Sqare, należał w przeszłości do Inkwizytora. Święte Oficjum rozpoczęło działalność na Malcie w 32 lata po przeniesieniu na nią siedziby zakonu joannitów.
Przypomnę, że Suwerenny Zakon Kawalerów Maltańskich ? szpitalniczy i rycerski ? powstał w Jerozolimie w 1130 roku w celu obrony Ziemi Świętej przed Turkami. Po upadku Królestwa Jerozolimskiego w 1291 roku przeniósł się na Cypr, a po zdobyciu przez zakon wyspy Rodos założył on na niej własne państwo. Gdy i ona uległa bisurmanom, rycerze zakonu św. Jana przez 8 lat szukali dla siebie miejsca na Morzu Śródziemnym. W 1530 roku, po usilnych staraniach papieża Klemensa VII, który w młodości walczył w ich szeregach w obronie Rodos, cesarz rzymski narodu niemieckiego Karol V podarował zakonowi Maltę.
Co zostało po joannitach
Joannici mieli tu swoją siedzibę aż do zajęcia jej przez wojska napoleońskie w 1798 r. i rozwiązania zakonu. W 1800 roku wyspę przejęli Anglicy, ale w przypadku zakonu nic to nie zmieniło. Został on restytuowany w 1802 r. już gdzie indziej i jest to zupełnie inna historia. 268 lat władzy joannitów nad wyspą było okresem szczególnie ważnym w jej dziejach, a fortyfikacje, pałace, świątyni oraz inne zabytki i dzieła sztuki jakie po nich pozostały, także dzisiaj budzą zachwyt. Przenosząc się na Maltę rycerze-zakonnicy nie chcieli konfliktu z możnymi rodami maltańskimi mieszkającymi w ówczesnej stolicy wyspy ? Mdinie. Osiedlili się więc na skalistym półwyspie w rejonie zwanym wówczas Il Borgo del Castello.
Fort Anioła
W miejscu, które przekształciło się później w miasto Birg? i zostało ich pierwszą stolicą przez ponad 40 lat ? do roku 1571. Na cyklu tego półwyspu, który ma niespełna kilometr długości, a w najwęższym miejscu nawet nie 90 metrów szerokości, zbudowali swoją najpotężniejszą twierdzę ? Fort St. Angelo. Przy czym bynajmniej nie na pustym miejscu. Było ono bowiem wcześniej siedzibą Fenicjan. Później stała tu rzymska świątynia. Umocnili je, w IX wieku, Arabowie. A rozbudowali w XI w. Normanowie i w XIII w. Aragończycy. Ale to, co w znacznym stopniu zachowało się do naszych czasów, to już dzieło rycerzy-braciszków.
Klęska Sulejmana Wspaniałego
Twierdza okazała się na tyle potężna, że po upadku Gozo ? drugiej, mniejszej z maltańskich wysp oraz Fortu St Elmo po drugiej stronie zatoki, o którym napiszę osobno, stała się głównym punktem oporu Malty podczas wielkiego najazdu Turków w 1565 roku. Była to jedna z najważniejszych bitew z potęgą otomańską. Zwycięstwo w niej dla regionu śródziemnomorskiego miało znaczenie porównywalne z ostatecznym zatrzymaniem nawały tureckiej na Europę pod Wiedniem w 1683 roku. Kluczowa wyspa Morza Śródziemnego, z której można było kontrolować szlaki żeglugi, nie wpadła w ręce wyznawców Proroka.
A siły były wówczas skrajnie nierówne. Kilkudziesięciotysięczną armią turecką w której były zaprawione w bojach oddziały janczarów i flotą składającą się z blisko 200 okrętów dowodził sam sułtan Sulejman Wspaniały. Wyspy broniło zaś tylko 800 rycerzy ? zakonników, 2000 żołnierz hiszpańskich i około 6 tys. naprędce przeszkolonych mieszkańców. A jednak wielki sułtan poniósł klęskę. Nie zdobył Malty, nie złamał joannitów i musiał się wycofać. Dodam, że flota turecka ostatecznie zdruzgotana została w 6 lat później w jednej z przełomowych bitew morskich tamtych czasów, pod Lepanto, obecnie Naupaktos w Grecji.
Jak Birg? stało się Vittoriosą
Obrona Malty w 1565 roku przeszła do jej historii pod nazwą Pierwszego Wielkiego Oblężenia. Dla upamiętnienia zwycięstwa Birg? przemianowano w Vittoriosę. Ale pomimo upływu już niemal 4,5 wieku od tamtego czasu, stara nazwa stosowana jest powszechniej. Wkrótce zresztą po tym oblężeniu miasto straciło swój stołeczny status, gdyż na przeciwległym, znacznie większym półwyspie po północno?zachodniej stronie zatoki ? obecnie Wielkiego Portu, joannici zbudowali nową, pozostającą nią do naszych dni stolicę La Valletę. Ale o niej napiszę osobno.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz