Wagharszapat
Eczmiadzyn: dzieje pierwszej katedry
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Pierwszą katedrę, a według Ormian pierwszą w ogóle chrześcijańską świątynię tej rangi na świecie, ukończono w roku 303. Zbudowano ją z drewna, chociaż zapewne częściowo z kamieni. Bo legenda opowiada, jak król nosił kamienie do jej budowy z góry Masis.
Klasztor eczmiadzyński stał się siedzibą najpierw ormiańskich biskupów, następnie patriarchów ? katolikosów. Katedra stała się główną świątynią kraju. Z czasem powstał przy niej ważny ośrodek nauki i szkolnictwa.
1500 lat historii
W V w. tę pierwszą, drewnianą budowlę zastąpiono kamienną i jej obecny rdzeń pochodzi z około roku 480. Budowę prowadzili budowniczowie Wagan i Mamikonjan. Była ona, podobnie jak inne obiekty zespołu klasztorno-katedralnego, wielokrotnie przebudowywana, poczynając od początku VII w. Wówczas to dotychczasową drewnianą kopułę katedry zastąpiono kamienną, zachowaną w stanie niemal nienaruszonym do naszych dni. Wzniesiono też w pobliżu, również istniejące nadal, klasztory i świątynie poświęcone mniszkom ? męczennicom. W 618 roku św. Ripsime i w 632 św. Gajane. Wcześniej, zapewne jeszcze w pierwszym klasztorze i katedrze, bo na przełomie IV i V wieku, przebywał twórca używanego do dzisiaj alfabetu ormiańskiego Mesrop Masztoc (Mesrop Mashtots, 385-440 r.). Po serii niszczących najazdów w X wieku miasto i jego okolice zostały opuszczone przez ludność, która przeniosła się do Cylicji (obecnie w Turcji) tworząc tam nowe państwo, Królestwo Małej Armenii. Dopiero po jego upadku, poczynając od 1441 roku Eczmiadzyn stał się ponownie stolicą katolikosów. Do ważniejszych dat w dziejach eczmiadzyńskiej katedry należy wzniesienie przy niej w latach 1653-58 trzykondygnacyjnej dzwonnicy. Ponadto zbudowanie w I połowie XVII w. Refektarza. A także pokrycie wnętrza katedry freskami, co w świątyniach ormiańskich należy do rzadkości. Na przełomie XVII i XVIII wieków namalował je Ownatan Nagasz, zaś w końcu XVIII w. O. Ownananjan. W XVIII w. ten zespół architektoniczny wzbogacił się też o hotel dla pielgrzymów, a w latach 1738-1741 o Dom katolikosa. Na początku XIX w. zaś o budynek szkoły klasztornej, później także o inne obiekty.
Grot świętej włóczni
Od czasu wzniesienia pierwszej katedry znacznie się ona zmieniła. Zresztą i aktualnie przechodzi remont, a związane z tym rusztowania uniemożliwiają dobre jej sfotografowanie. Obecnie na teren klasztoru i katedry prowadzi wysoka brama ? ściana, której nie było, gdy zwiedzałem je poprzednio pół wieku temu. Jest też aleja z licznymi ?kamiennymi krzyżami? ? tablicami chaczkarami z wykutymi na nich krzyżami i parę innych budowli. Dosyć masywny gmach katedry opiera się na czterech filarach. Łączą one arkady, dzięki którym najstarsza część świątyni, z V ? VI w., zbudowana na planie prostokąta, obecnie ma plan krzyża. W XVII w. dobudowano do niej z trzech stron sześciokolumnowe rotundy. Wnętrze jest mniej ciemne i nie tak pozbawione elementów dekoracyjnych, jak inne ormiańskie kościoły które widziałem nie tylko w Armenii. To efekt m.in. namalowania w nim fresków, o których już wspomniałem, dekoracyjnych tkanin w ołtarzu, a także paru ikon, tronu katolikosa pod baldachimem itp. Ładnie jest też ozdobione główne wejście do świątyni.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz