Manila
Filipiny w dobie José Rizala
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Rewolucja przemysłowa w Europie, potęgując popyt na kolonialne surowce, zintensyfikowała zamorską wymianę towarową. Na handel ten otwarły się także Filipiny. Zarazem, szczególnie po wybudowaniu Kanału Sueskiego, uległ wzmożeniu napływ Europejczyków na archipelag.
Efektem tychże procesów wyłoniły się na przestrzeni XIX wieku nowe miejscowe elity polityczne. Skompletowane w przewadze z chińskich i hiszpańskich Metysów, oświecone i stąd zwane ilustrados, wyedukowane zwykle na uniwersytetach europejskich i zwykle w takich kierunkach jak prawo czy medycyna, zatem bardzo burżuazyjnego typu, orientacji zaś analogicznie do tego liberalnej. Częściowo też antyklerykalne, w tym zakresie domagające się różnych reform wewnątrz Kościoła, głównie wiodących ku jego filipinizacji, wrogie też osiadłym na wyspach katolickim zakonom hiszpańskim.
Swą percepcją świata jakoś też więc w ogólnych zarysach odzwierciedlały one wielki konflikt światopoglądowy drążący ówczesną Hiszpanię. Postulowały równouprawnienie Filipińczyków z Hiszpanami. Na zewnątrz zaś, w swych początkach ożywiane niepodległościowymi prądami z Hispanoameryki, dążyły do rozluźnienia więzi z Hiszpanią, zasadniczo poprzez uzyskanie w jej ramach autonomii. Elity te były rzecz prosta całkowicie hiszpańskojęzyczne. Espa?ol to ma się rozumieć też język wnet zainaugurowanego w połowie 19. stulecia filipińskiego przebudzenia narodowego tudzież filipińskiej narodowej rewolucji.
Odczep się ode mnie
Końcem stulecia na lidera tak definiowanego filipińskiego ruchu narodowego wysunął się José Rizal (1861?1896). Światło dzienne ujrzał w Ciudad de Calambá, ok. 50 km na południe od Manili, jako siódme z jedenastu dzieci swych malajsko-chińsko-hiszpańskich rodziców, etnicznie przeto Metys jakby zmultiplikowany, o aparycji przyjemnej a oczach mądrych, z wyuczonego fachu lekarz, ale bardziej humanista i intelektualista (zresztą wcześniej studiujący też filozofię i literaturę). Jak wielu aktywistów narodowych ukształtowany naturalnie w kulturze europejskiej. W Europie spędził też dziesięć lat. Udał się tam 1882 celem kontynuowania swej akademickiej edukacji. Przebywał w różnych europejskich krajach. Obok Madrytu i Londynu, Paryża i Brukseli dłuższy czas w Niemczech (m.in. Heidelberg). Wśród bliskich europejskich przyjaciół Rizala był Ferdinand Blumentritt, pochodzący z czeskiej Pragi austriacki etnograf i znawca Filipin, nauczyciel szkoły średniej w czeskich Litomierzycach (jego imię nosi dziś m.in. jedna ze stacji kolejowych Manili).
Rizal przełożył z Schillera na język tagalog Wilhelma Tella. Przede wszystkim jednak wydał opublikowane w Europie dwa głośne dzieła literackie. W 1887 roku w Berlinie powieść Noli me tangere (Nie dotykaj mnie). A następnie jako sequel do niej w 1891 roku w Gandawie powieść El filibusterismo (znaną też pod alternatywnym ang. tytułem The Reign of Greed). Odsłonił nimi całą niegodziwość i perfidię hiszpańskiego panowania kolonialnego nad Filipinami. Po powrocie do kraju założył 1892 w manilskim Tondo pokojową, skupiającą głównie intelektualistów, organizację narodową pn. Liga Filipina. Wnet aresztowany skazany został na banicję i deportowany na Isla de Mindanao (Southern Philippines). Po spowodowanym tym rozłamie w Lidze powstało sekretne rewolucyjne stowarzyszenie o nazwie Katipunan. Jest to skrót pełnego jego imienia w języku tagalog (hiszp. Suprema y Venerable Asociación de los Hijos del Pueblo).
Dzieci Ludu
W odróżnieniu od Ligi za swój cel obrał KKK nie autonomię lecz pełną niepodległość, za najlepszą zaś ku temu mającą wieźć metodę uznając walkę zbrojną. W swym pierwotnym radykalizmie, po części będącym efektem składu socjalnego, jak bowiem na Hijos del Pueblo (Dzieci Ludu) przystało rekrutował się Katipunan bardziej z niższych warstw społecznych, odrzucał KKK nawet samą nadaną przez Hiszpanów nazwę kraju. Wykrycie (za sprawą denuncjacji) latem 1896 roku stowarzyszenia przez władze hiszpańskie poskutkowało wezwaniem przez nie 23 sierpnia do powstania narodowego. Do Rewolucji Filipińskiej (Primera Guerra de Independencia Filipina). To sierpniowe wydarzenie określane jest dziś mianem Krzyku Sokolich Gniazd, Cry of Pugad Lawin, tutaj także poprzez historyczną asocjację z meksykańskim Grito de Dolores 1810 roku, i obchodzone jako narodowe święto Filipin.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz