Silna kobieta kroczy dziarskim krokiem. Na ramionach ma koromysła, na nich zawieszone wiadra z wodą. Jest z brązu. To centralna postać Fontanny Pauckscha.

Stoi ona w Gorzowie Wielkopolskim przy Starym Rynku obok katedry Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Dokładnie na tle ściany hipermarketu Tesco?

Siła życia

Postać symbolizuje pracowitość mieszkańców miasta, woda ? życiodajne siły płynącej przez nie rzeki ? Warty. U stóp kobiety siedzi trójka dzieci, które trzymają symbole najważniejszych dziedzin życia dawnego Landsbergu: chłopiec z młotem i kołem zębatym symbolizuje przemysł, dziewczynka z wędką rybołówstwo, a inna ze statkiem ? żeglugę. Fontannę ufundował w 1897 roku, w swoje 80. urodziny miejscowy przedsiębiorca Hermann Paucksch, właściciel fabryki specjalizującej się w budowie maszyn i kotłów parowych. Autorem rzeźby był niemiecki artysta Cuno von Uechtritz-Steinkirch. W 1936 roku pod fontanną zbudowano szalet miejski.

Na armaty

Fontanna Pauckscha nie przetrwała II wojny światowej ? rzeźby zniknęły, pozostał tylko kamienny cokół. Dawni mieszkańcy Landsbergu utrzymywali, że figury zagrabili żołnierze radzieccy po zajęciu miasta. Nie jest to jednak prawdą, fontannę rozebrali sami Niemcy już w 1942 roku i przetopili metal na cele wojenne.

Powrót instalacji

Przez 40 lat na placu przed katedrą stał tylko cokół. W drugiej połowie lat 80. ubiegłego wieku zasiedliły go Prządki ? rzeźba gorzowskiej artystki Zofii Bilińskiej ? w peerelu Gorzów rozwijał się jako znaczący ośrodek włókienniczy. W połowie lat 90. byli mieszkańcy Landsbergu zaproponowali sfinansowanie rekonstrukcji dawnej fontanny. Pracę powierzono znów Zofii Bilińskiej, a jej dzieło zaakceptowała powołana w tym celu komisja, składająca się z dawnych i obecnych mieszkańców miasta oraz rzeczoznawców Ministerstwa Kultury i Sztuki. Kobieta z wiadrami powtórnie stanęła na cokole w 1997 roku, w stulecie odsłonięcia oryginału i w 740-lecie lokacji miasta. W uroczystości wzięli udział Eberhard  ? wnuk i Wolfhart Paucksch ? prawnuk fundatora fontanny.

Ostatni remont

W 2010 roku  instalację znów zdemontowano. Ujawniła się wada konstrukcyjna;  ponoć już  w latach 30. często przeciekała, zalewając rynek. Od chwili jej rekonstrukcji  też  była stale naprawiana, aż rozebrano ją  po raz kolejny. I znów wróciła, po remoncie, w 2011 roku.

Warto wiedzieć

* Jednym z ciekawszych zabytków Gorzowa Wlkp. Jest willa Paukscha ? eklektyczny pałacyk zbudowany w 1875 roku przez fundatora fontanny.  Po wojnie mieściła się tu Dyrekcja Dróg Wodnych i Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego. Obecnie to Grodzki Dom Kultury.
* Cuno von Uechtritz-Steinkirch był też autorem pomnika Hermanna Pauckscha, który w 1901 roku odsłonięto obok mostu na lewym brzegu Warty. Pomnik, podobnie jak fontnna, został usunięty w 1941 roku. Ten sam artysta  wykonał grobowiec rodziny Pauckschów, który stał na cmentarzu ewangelickim. Nagrobek został zniszczony podczas likwidacji cmentarza w latach 1972-74. Odnaleziono tylko fragment rzeźby lwa, można go zobaczyć w lapidarium na terenie tego cmentarza.

Przeczytaj także...

Ołomuniec. Osiem fontann na starówce

Autorka: Barbara Górecka

Fontanny na starówce w Ołomuńcu są wyjątkowe: sześć jest barokowych i dwie współczesne. Stare fontanny – Herkulesa, Cezara, Jowisza, Trytonów, Merkurego i Neptuna – przedstawiają motywy z mitologii antycznej.

Rzym. Fontanny w Wiecznym Mieście

Autorka: Halina Puławska

O tych fontannach przewodniki turystyczne nie wspominają. Przechodzi się obok nich nieuważnie, podążając do miejsc uznanych. Ale zatrzymaj się. Skręć w zaułek, zaciszne vicolo. Poznaj przyjemność drobnych odkryć.

Ołomuniec. Fontanny barokowe i jedna nowa

Autor: Cezary Rudziński

Wszystkie ołomunieckie fontanny znajdują się na tutejszym Starym Mieście. Piękne są, gdy tryska z nich woda, ale dokładniej ich rzeźby i detale można obejrzeć w okresie zimowym, gdy wody nie ma.

Poczytaj więcej o okolicy:

Zatonie. Smutna trwała ruina

Połęcko. U ujścia Nysy Łużyckiej do Odry

Łagów. Filmowy zamek między jeziorami

Długie. Na wodzie i pod wodą