Tę opowieść usłyszymy od przewodnika oprowadzającego nas po każdym chyba krzyżackim zamku. Że rycerze dbali o higienę, że w swoich zamkach budowali toalety, w wysuniętych na zewnątrz wieżach.

Wysuwali je daleko od głównej bryły budynku, dojście prowadzili długim korytarzem wspartym na arkadach. Otwory tej latryny lokowano nad wodą ? strumieniem, rzeką, fosą. Woda, płynąc, zabierała nieczystości hen, daleko. A że znaczna liczba krzyżackich zamków znajduje się w dorzeczu Wisły, a Wisła płynie do Gdańska, tam woda niosła krzyżackie nieczystości. Złośliwie więc ? Gdańsk podporządkować krzyżakom się nie chciał ? nazywano ustępowe wieże gdanisko (dansker, danzker) ? od niemieckiej nazwy tego miasta ? Danzig. Łatwo wierzę w tę teorię, choć istnieje też inna wywodząca nazwę wieży z języka pruskiego, w którym ?dansk? miało oznaczać ?mokry?, ?wilgotny”.

Gdanisko znajdujemy w wielu zamkach, ale głownie krzyżackich. Jest w Gniewie, Malborku, Toruniu. Kwidzyn (krzyżacki Marienwerder) przyjął ją za jeden z symboli miasta. Wieża ustępowa w tym mieście jest bowiem największa (a może i najstarsza?) w Europie. Istniała już w 1393 roku, stoi więc już ponad 620 lat. Prowadzi do niej korytarz długi na 54 metry. Wiedzie z zachodniego skrzydła zamku na poziomie pierwszego piętra, ma 4,75 m szerokości i jest oparty na pięciu arkadach. Ich filary mają wysokość 8,5 m, ostatni ? 13 m od poziomu ziemi. Wieża wysoka jest na 25 m i ma 8,75 m szerokości. Teraz pod nią jest sucho i poprowadzono ulicę, kiedyś przepływała tędy rzeka Liwa, dopływ Nogatu. Główne koryto Wisły odległe jest od zamku o około 5 km.

Latryna wewnątrz wieży była dość obszernym pomieszczeniem z ceglaną posadzką i krzyżowo-żebrowym sklepieniem. W posadzce znajduje otwór ustępowy. Stały ponad nim ponoć aż cztery ustępowe kabiny. Podobno jedna z nich miała ukrytą zapadnię, której Krzyżacy używali do pozbywania się niewygodnych gości?

Teraz w gdanisku znajduje się jedna z ekspozycji kwidzyńskiego muzeum. Z wieży roztacza się ładny widok na dolinę Wisły.

Przeczytaj także...

Bouzov. Średniowiecze podrabiane, ale ładnie

Autor: Cezary Rudziński

Jest to zabytek niecodzienny. Jego autentyczne korzenie sięgają XIV wieku, ale współczesny kształt otrzymał w latach 1895-1910, w rezultacie głębokiej i dosyć bezceremonialnej przebudowy...

Malbork. Nie wzięty szturmem, a gotówką

Autorka: Małgorzata Raczkowska

Nazwę – Marienburg, czyli Gród Marii – rycerze Zakonu Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie nadali zamkowi i powstającemu wokół miastu na cześć swej patronki. Polska nazwa Malbork, powstała w XVI w.

Toruń. Jesienny spacer z piernikiem w ręce

Autorka: Małgorzata Raczkowska

Po gotyku i Koperniku pierniki są jednym z najlepiej rozpoznawalnych symboli Torunia, a tradycja ich pieczenia sięga korzeniami średniowiecza. Dziś w Toruniu możemy odwiedzić aż dwa muzea opowiadające o tej dziedzinie miejskiego życia. 

Poczytaj więcej o okolicy:

Szafarnia. Fryderyk Chopin na wakacjach

Toruń. Atrakcje dawne i całkiem nowe

Toruń. Gołębnik wśród murów miasta

Grudziądz. Spichlerze stoją murem nad Wisłą