Poczdam
Glienicke: Most Jedności – Most Szpiegów
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Najładniejszy widok na most Glienicke na Haweli rozciąga się ze wzgórza, spod zamku Babelsberg. Stalowa konstrukcja łączy Berlin i Poczdam (Potsdam).
Wybudowany w 1907 roku most zyskał swoją szczególną sławę w okresie „zimnej wojny”. Już od 1952 roku na most można było wchodzić wyłącznie za okazaniem przepustki, a gdy 13 sierpnia 1961 roku stanął mur berliński, przez środek mostu, dzieląc rzekę na pół, biegła granica między Wschodem a Zachodem. Na mapach NRD most zwany był mostem Jedności, w RFN nazywano go „mostem szpiegów” (Bridge of Spies). To dzięki tej historii „szpiegowskiej” stał się symbolem nie tylko politycznej granicy świata, ale i „drogi do wolności”. Most jest miejscem znanym z kilku najbardziej pamiętnych wymian więźniów – szczególnie wartościowych asów wywiadów, między USA a ZSRR, między KGB a CIA. Nadawał się do tego szczególnie, położony na uboczu, z jedną drogą dojazdową.
Szpieg za szpiega
Do pierwszej wymiany doszło 10 lutego 1962 r. o godzinie 8.52. Amerykanie odbierali Francisa Garego Powersa, Rosjanie Rudolfa Abla. Gary Powers był amerykańskim pilotem, który w maju 1960 roku wystartował z Peszawaru w Pakistanie i skierował się w przestrzeń powietrzną ZSRR. Wykryty został w okolicy Swierdłowska i zestrzelony pociskiem ziemia-powietrze. Uratował się, ale nie zdążył uzbroić ładunku autodestrukcji w samolocie i wiadomo było, że to nie jest samolot pogodowy. Po długim i pokazowym przesłuchaniu został skazany na 10 lat więzienia za popełnienie „zbrodni przeciwko narodowi radzieckiemu”. Rudolf Abel, pułkownik KGB, to jeden z pseudonimów Williama Fishera, urodzonego w Wielkiej Brytanii w 1903 r. Jego rodzice byli rosyjskimi rewolucjonistami w okresie carskim, którzy w 1901 r. wyemigrowali, a powrócili do – już Kraju Rad – w 1921 r. Rudolf Abel, którego wywiadowcza kariera rozpoczęła się w czasie II wojny światowej, był „nielegałem” i szefem nielegalnych siatek wywiadowczych w USA. Aresztowano go w 1957 r. a namierzony został po denuncjacji „kolegi po fachu” płk. KGB Reino Häyhänena.
Żołnierze zimnej wojny
22 kwietnia 1964 białą linię graniczną na moście przekroczyli, idąc ku swoim: Brytyjczyk Greville Wynne i Rosjanin Konon Mołody. Ten pierwszy schwytany został w Budapeszcie w maju 1963 r. Miało to związek ze zdemaskowaniem i aresztowaniem Olega Pieńkowskiego, pułkownika rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, który był agentem CIA i brytyjskiego M16. To jedna z najbardziej legendarnych postaci szpiegostwa (ujawniał m.in. informacje dotyczące uzbrojenia armii ZSRR w okresie wyścigu zbrojeń, informacje istotne w szczytowym momencie kryzysu kubańskiego w październiku 1962 r.). Oleg Pieńkowski został skazany na śmierć i rozstrzelany w maju 1963 r., chociaż istnieją również inne dwie wersje jego śmierci; pierwsza makabryczna mówiąca, iż został spalony żywcem w piecu hutniczym; druga, że popełnił samobójstwo w więzieniu. Grenville Wynne był jego kontaktem. Po osiemnastu miesiącach spędzonych w więzieniu został wymieniony na rosyjskiego agenta Konona Mołody’ego, który działał w Londynie pod pseudonimem Gordon Lonsdale. Był nielegalnym szpiegiem w czasie zimnej wojny i mózgiem siatki szpiegowskiej Portland. Aresztowany został przez Scotland Yard w styczniu 1961 r.
Szpiegowskie polonika
Po dwudziestu latach kolejna wymiany agentów wywiadów. 12 czerwca 1985 r. 25. agentów działających na rzecz USA schwytanych w Polsce i NRD (wśród których było pięciu Polaków) zostało wymienionych na 4. agentów bloku wschodniego: Mariana Zacharskiego, Bułgara Penjo Baiczew Kostadinowa, Alfreda Zehego i Alice Michelson – obywateli NRD.
Poczytaj więcej o okolicy:
Wzdłuż Berlińskiego Muru
W 25. i w 30. rocznicę upadku Berlińskiego Muru podążamy przez miasto jego śladem. Co zostało z granicy światów?
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz