Łuck
Jak odkrywałem stolicę Wołynia
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Opływa ona z trzech stron jego najstarszą część, obecnie rezerwat historyczno-kulturalny „Stary Łuck”. Pierwsza wzmianka o nim, nazywano go wówczas Łuczeskiem, pochodzi z roku 1085 i znajduje się w Latopisie Ipatiewskim. W roku 1073 miasto weszło w skład ruskiego księstwa włodzimierskiego, którego stolicą był gród Włodzimierz. Obecnie z dodatkiem Wołyński, gdyż tak nazwali go Rosjanie zagarniając Wołyń w ramach rozbioru Polski, aby odróżnić go od, też historycznego, miasta Władimir (Włodzimierz) odległego od Moskwy o blisko 200 km, dawnej stolicy Rusi Włodzimiersko-Suzdalskiej.
Najazdy sąsiadów
Łuck, który był grodem drewnianym, przeżywał w średniowieczu najazdy i napady. M.in. w 1083 r. Litwinów i Jaćwingów. Pod koniec XI w. usypano wysoki, 3-metrowy wał dookoła nowego, drewnianego zamku. To wówczas, wewnątrz późniejszych kamienno-ceglanych murów Górnego Zamku, zbudowano pierwszą w grodzie chrześcijańską, też drewnianą, świątynię św. Jana Teologa zwieńczoną kopułą. W 1321 r. Łuck zajął litewski książę Gedymin i osadził w nim swojego starostę. Książę Lubart Gedyminowicz rozpoczął w 1325 r. budowę murowanego Zamku Dolnego.
Do naszych czasów zachowała się tylko jedna jego wieża i fragment murów obronnych. Ale niemal w całości Zamek Górny, imponujący nadal rozmiarami i stanem zachowania, jeden z „7 cudów Ukrainy”. W 1364 r. król Kazimierz Wielki ufundował biskupstwo wołyńskie. Początkowo z siedzibą we Włodzimierzu, szybko jednak de facto, a później także de jure, w Łucku. A w dwa lata później wyprawił się na Luberta, zdobył i nadał te ziemie, jako lenno, Aleksandrowi Koriatowiczowi. Zamek Górny rozpoczął budować prawdopodobnie ks. Olgierd, a wzniósł w. ks. litewski Witold, czyniąc z Łucka swoją południową stolicę.
Europejski zjazd monarchów w 1429 roku
W XV w. miały tu miejsce dwa warte odnotowania wydarzenia. Wybudowanie około 1425 r. kościoła katolickiego, późniejszej katedry św. Trójcy. A przede wszystkim zjazd w 1429 r. monarchów europejskich na naproszenie ks. Witolda. Było to wydarzenie ogromnej wagi, uważane za najważniejsze w dziejach miasta, przynajmniej w tamtych czasach. Celem tego zjazdu, który trwał 13 tygodni, było wypracowanie systemu obrony przed zagrożeniem tureckim.
Przyjechało nań, według źródeł ukraińskich, 15 tys. gości. Wśród nich królowie: Polski Władysław Jagiełło z żoną Zofią (Sonią) i duński Eryk VII. Cesarz niemiecki Zygmunt Luksemburski z żoną, wielki książę moskiewski Wasyl II Wasilewicz (wnuk ks. Witolda), wielcy mistrzowie zakonów: krzyżackiego Russdorff i inflanckiego kawalerów mieczowych Cysse von Rutenberg. Ponadto legat papieski, posłowie cesarza bizantyjskiego Jana VIII Paleologa, metropolita kijowski Focjusz, chanowie Tatarów perekopskich i zawołżańskich, hospodar Wołoszczyzny, książęta mazowieccy, pomorscy, śląscy, twerscy itd.
Według informacji, jaką znalazłem we wspomnianym przewodniku „Łuck”, codziennie spożywano – wielkości te wydają mi się bardzo zawyżone – 700 beczek wina, małmazji oraz innych napojów. 1400 baranów, 700 wołów, setki łosi, dzików i wiele innych potraw. W porównaniu z tym słynna Uczta u Wierzynka podczas zjazdu w Krakowie w 1364 r., była tylko lekką przekąską. Goście nie tylko obradowali, jedli i pili, ale także uczestniczyli w zabawach, turniejach i polowaniach. Zjazd ten przypominają chyba wszystkie, przynajmniej ukraińskie, publikacje o Łucku, ale także wielka reprodukcja rysunku Ołeksandra Dyszko z 2012 roku, którego oryginał ma rozmiary 45×54 cm. przedstawiająca to wydarzenie, umieszczona na wewnętrznym murze Zamku Górnego. W ukraińskich źródłach określa się Łuck nawet jako miasto, „w którym kształtowały się podstawy Unii Europejskiej”.
Królewskie miasto Korony
Wkrótce po tym zjeździe, w roku 1432 Łuck otrzymał prawa miejskie. W rok po krwawej wojnie łuckiej, podczas której polskie wojska koronne oblegały zamek, ale go nie zdobyły. Podobnie jak nikt inny w jego dziejach. Bo już w XVII w. stracił znaczenie obronne. Był tylko siedzibą królewskich urzędników, sądów i duchowieństwa. Z dawnych czasów wspomnę jeszcze, że w 1596 r. łucki prawosławny władyka Cyryl Terlecki podpisał Unię Brzeska z Kościołem katolickim.
Dodaj komentarz