Kraków
Kopiec Wandy… co nie chciała Niemca
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Kopiec Wandy znajdziemy tuż przy kombinacie metalurgicznym w Nowej Hucie, jednej z dzielnic Krakowa. Nowa Huta zaczęła istnieć w 1949 roku, ale ten teren znany był już od wieków pod nazwą Mogiła. Jest to obecnie jedno z osiedli nowohuckich.
Kopiec Wandy położony jest w pobliżu ujścia rzeki Dłubni do Wisły. Ma kształt ściętego stożka o wysokości około14 metrów. Jego średnica u podstawy wynosi około50 metrów. Wierzchołek wznosi się na wysokości 238 m n.p.m. Według legendy nazwa wsi wywodzi się od mogiły Wandy.
Prehistoryczne usypisko
Kopiec Wandy wraz z Kopcem Krakusa tworzą parę najstarszych budowli na trenie dzisiejszego Krakowa. Oba zbliżone są do siebie wymiarami i kształtem. Należą do największych usypisk prehistorycznych na ziemiach polskich. Do dziś nie ustalono ostatecznie czasu powstania jak i przeznaczenia obu kopców. Owiane są one legendami. Kopiec Wandy stanowi wielką zagadkę archeologiczną i wciąż budzi sporo kontrowersji co do funkcji, jaką spełniał. Bierze się pod uwagę dwie możliwości. Albo był to kurhan pochówkowy, albo też miejsce kultowe. Mógł też być jednym i drugim, czyli najpierw kurhanem, a potem miejscem kultowym. Współcześnie panuje przekonanie, że oba kopce powstały w VII wieku naszej ery, a więc w czasach osadnictwa słowiańskiego.
Cystersi kontra pogańskie zwyczaje
Pierwsze wzmianki historyczne o wsi Mogiła pochodzą z pierwszej połowy XIII wieku. W 1222 roku biskup krakowski Iwo Odrowąż nadał wieś Mogiła cystersom. Zbudowany we wsi klasztor cystersów nazwano po łacinie Klara Tumba, czyli Sławna lub Jasna Mogiła. Przypuszcza się, że już wówczas kopiec uważany był za grobowiec. XIX wieczny historyk Józef Szujski uważał, że wybór miejsca pod klasztor związany był z kultowym znaczeniem tych okolic w czasach prehistorycznych. Przypuszcza się, że dzień konsekracji kościoła przypadł na dzień św. Jana Chrzciciela, czyli na dawny okres pogańskich obrzędów sobótkowych. Dokument klasztoru mogilskiego z 1424 roku potwierdza istnienie kamiennego słupa, który stał na szczycie Kopca Wandy.
Od starego posagu po austriacki fort
W XVI wieku na kopcu znajdował się posąg Wandy, a łaciński napis sławił jej zasługi i czyny. W późniejszych latach posąg został zastąpiony krzyżem, który widnieje na miedziorycie Adolfa Lauttensacha z 1587 roku. Na wielu dziewiętnastowiecznych rycinach pojawia się na wierzchołku kopca słupowa kapliczka. W latach 1888-90 teren kopca został odnowiony i uporządkowany. W listopadzie 1890 roku na kopcu uroczyście odsłonięto pomnik w kształcie graniastosłupa i zwieńczony półkulą na której spoczywał biały orzeł zwrócony ku zachodowi. Na frontowej ścianie monumentu został wyryty napis ?Wanda?, a pod nim godło ? skrzyżowane miecze i kądziel. Projektantem pomnika był Jan Matejko, a fundatorem Kornel Kozerski ? radca stanu z Warszawy. Na przełomie XIX i XX wieku Austriacy otoczyli kopiec obwarowaniami. Powstał tu fort nr 49 ?Kopiec Wandy?. Wszedł on w skład systemu fortyfikacji Twierdzy Kraków. Rozebrano go w latach 1968-70.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
film autorki
Kraków: od kopca do kopca
Felicjan chadzał na Kopiec... Na który? Jest kopiec Wandy, i Krakusa. Piłsudskiego i najbardziej znany - Kościuszki. Najnowszy - JPII. Odwiedzamy je, jeden po drugim.
Spacerkiem po Nowej Hucie
Nowa Huta. Dziś dzielnica Krakowa. Kiedyś może... samodzielne miasto. Bo przecież ma własne dzieje, ma własny charakter!
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz