Mukaczewo
Losy miasteczka na Zakarpaciu
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Na samotnym wzgórzu odcinającym się od otaczającej je równiny wznosi się, widoczny z odległości kilku kilometrów zamek Palanka, jak mówią Ukraińcy – Pałanka, a Węgrzy – Vár Palánka.
Mukaczewo (Мукачево), którego zamek Palanka jest dominantą, to drugie po Użgorodzie największe, ponad 80-tysięczne miasto Ukrainy Zakarpackiej. Od 1945 r. należy do naszego wschodniego sąsiada – wcześniej Ukraińskiej SRR. Jednak ponad ośmioprocentowa mniejszość węgierska – druga po rosyjskiej – jest tu zauważalna. Język madziarski słyszy się na każdym kroku, zaś aktualny burmistrz Zoltán Lengyel ma nazwisko węgierskie, chociaż znaczy ono… Polak.
Burzliwe pradzieje
Dzieje tego miasta nad rzeką Latoricą, dopływem Cisy, sięgają IX wieku. Istniało ono już w czasach Wielkich Moraw, zaś w X wieku stał tu warowny gród słowiańskich Białych Chorwatów i rozciągało się zwierzchnictwo Rusi Kijowskiej. Po przyjściu plemion madziarskich znad Wołgi nad Dunaj, opanowały one i ten obszar. Przy czym według jednych źródeł już w 896 roku – od którego liczy się historię Węgier, według innych dopiero w 1018 r. Dzieje Mukaczewa, podobnie jak wielu innych w tym regionie Europy, były burzliwe. Wiadomo, że w 1086 r. ucierpiało ono od napadu stepowych Połowców. W 1241 r. spustoszyły je, wraz z okolicami, hordy mongolskie – jakieś oddziały operujące poza głównym kierunkiem ich natarcia, rozbitego dopiero pod Legnicą przez siły polsko-niemieckie.
Miedzy Litwą a Węgrami
Zamek Palanka, obecnie twierdza składająca się z trzech zamków z dziedzińcami, murami obronnymi, basztami oraz mostem zwodzonym, jest największą i najlepiej zachowaną budowlą obronną na Rusi Zakarpackiej, zbudowany został – w skromniejszej postaci – w XIII w. na rozkaz króla węgierskiego Beli IV Wielkiego. Miał strzec północno-wschodnich rubieży Królestwa jako główna twierdza komitatu Bereg. W latach 1396-1414 był on siedzibą litewskiego księcia Fiodora Koriatowicza z nadania króla Zygmunta Luksemburskiego. Osadził on w okolicach licznych Rusinów. Wcześniej mieszkała w nim również Elżbieta Bośniaczka, żona króla polskiego Ludwika Węgierskiego (1326-82). W 1445 r. Mukaczewo zostało wolnym miastem królewskim, co spowodowało jego znaczący rozwój. W wieku następnym było już regionalnym centrum handlu i rzemiosła oraz największym punktem wymiany towarowej z Rzeczypospolitą.
W dziedzinie Habsburgów
W 1526 r. miasto znalazło się w granicach Księstwa Siedmiogrodzkiego i stało terenem walk z Habsburgami, których wojska w 1567 r. zniszczyły je. Później, na blisko 80 lat, zostało siedzibą siedmiogrodzkich książąt Rakoczych. Zapuściły się tu także, w 1657 r., oddziały księcia Lubomirskiego pustosząc Mukaczewo. Na początku XVIII w. było ośrodkiem powstań antyhabsburskich, przechodząc po ich upadku, w 1726 r. na własność austriackiego rodu Schönbornów. Pociągnęło to za sobą osiedlanie w mieście licznych Niemców i rozwój gospodarczy. Zamek Palanka był zaś jedną z kluczowych twierdz monarchii habsburskiej.
Z Czechosłowacji do samostijnej Ukrainy
Burzliwe były losy Mukaczewa także w I połowie XX w. Najpierw w 1919 r. zajęte zostało przez wojska czechosłowackie i na mocy traktatu w Trianon włączone w 1920 r. do nowo powstałej Czechosłowacji. Po Układzie Monachijskim i tzw. pierwszym arbitrażu wiedeńskim, zaanektowali je wraz z okolicami Węgrzy. Zaś po zajęciu 26 października 1944 r. przez Armię Czerwoną, zostało w roku następnym włączone do ZSRR – formalnie do sowieckiej Ukrainy – w ramach nowego podziału zdobyczy w Europie. Od 1991 roku, wraz z resztą Zakarpacia, jest częścią niepodległej Ukrainy.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz