Nieszawa
Miasto wędrujące nad Wisłą
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Nieszawa jest miastem i siedzibą gminy w województwie kujawsko-pomorskim. Leży na lewym brzegu Wisły, w jej pradolinie. Nazywana jest „wędrującym miastem”.
Pierwsza wzmianka o Nieszawie pochodzi z 1230 roku. Był to wtedy gród drewniano-ziemny. Konrad I Mazowiecki podarował go Krzyżakom. Wznieśli oni na lewym brzegu Wisły warowny zamek, a miejsce to dziś nazywa się Wielka Nieszawka i znajduje się kilka kilometrów na zachód od Torunia. W 1410 roku zamek zajął Władysław Jagiełło. W Raciążku prowadził rozmowy po bitwie pod Grunwaldem, a tu podpisano rozejm, który w lutym 1411 roku parafowano w Toruniu, jako pierwszy pokój toruński. Ostatecznie w 1424 roku, na rozkaz króla, ta pierwsza Nieszawa została zrównana z ziemią.
Szlacheckie przywileje
Rok później król Władysław Jagiełło zaczął budować Zamek Dybowski, który obecnie znajduje się na terenie Torunia, a wówczas był poza nim. Osadę która otaczała zamek nazwano Nieszawą. Tam właśnie w 1454 roku Kazimierz Jagiellończyk wydał słynne statuty nieszawskie, gruntujące zgubną w przyszłości „złotą wolność” szlachecką. Świetny rozwój Nieszawy złościł magistrat toruński. Szykany ze strony krzyżackiej załogi zamku toruńskiego, mieszczan toruńskich oraz zniszczenia w czasie wojny trzynastoletniej spowodowały opuszczenie przez mieszczan zrujnowanego miasta.
Na nowym miejscu, na skarpie wiślanej
W 1460 roku, za zgodą króla, mieszczanie z podtoruńskiej Nieszawy założyli nowe osiedle w odległości 30 kilometrów w górę Wisły. I to jest obecna Nieszawa. Zbudowano ją na lekkim wzniesieniu i w pięknej okolicy. U podnóża wije się Wisła. Nowopowstałe miasto stanowiło zamożny i ożywiony punkt handlowy tej części Kujaw. Przy porcie wiślanym, opiewanym przez poetę Sebastiana Klonowicza w poemacie „Flis”, istniały składy solne, spichrze zbożowe, młyny, browary i liczne warsztaty sukiennicze. Niestety miasto zostało zniszczone w czasie wojen szwedzkich, w drugiej połowie XVII wieku. Doszczętnie zniszczono piękny niegdyś ratusz w rynku. W 1793 roku miasto znalazło się w granicach zaboru pruskiego. W latach 1807-1815 było w Księstwie Warszawskim, a następnie w Królestwie Polskim, w zaborze rosyjskim.
Jeszcze jedno ożywienie
Po 1815 roku otwarto w Nieszawie wodną komorę celną, która przyczyniła się do ożywienia gospodarczego miasta. Pięć lat później przystąpiono do regulacji zabudowy miasta. Porządkowano place i ulice, zmieniano nawierzchnię ulic, uporządkowano nabrzeże Wisły. Zbudowano ratusz miejski, synagogę, budynek komory celnej. Powstawały domki i dworki wokół niewielkiego rynku. Przebudowano po pożarze kościół franciszkanów i zbudowano plebanię. Z tego okresu pochodzi zasadnicza zabudowa miasta. W drugiej połowie XIX wieku nastąpiło ożywienie gospodarcze i kulturalne. Funkcjonowały trzy placówki oświatowe. Istniała też parafialna czytelnia. W 1882 roku wybudowano kościół ewangelicki dla miejscowych protestantów.
Między wojnami
12 września 1918 roku Niemcy, którzy okupowali miasto w czasie pierwszej wojny, opuścili Nieszawę. Fakt ten upamiętniono w 1921 roku, odsłonięciem pomnika ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego. Stoi on nad Wisłą, obok przeprawy promowej. W nowej Polsce, w Nieszawie zbudowano szkołę powszechną, ogrodniczo-pszczelarską i Seminarium Nauczycielskie. Z inicjatywy ks. Wacława Kneblewskiego utworzono na plebanii Muzeum im. Stanisława Noakowskiego. 28 maja 1930 roku, Nieszawa gościła Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Komentarze: 1
Dodaj komentarz
Z biegiem Wisły
Wisła, jedna z najmniej zagospodarowanych rzek Europy, ma tajemnice. Odkrywajmy je po kolei... z biegiem rzeki.
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Taką właśnie NIESZAWĘ znam z licznych odwiedzin. Małomiasteczkowa, smętna pusta, jak na tych zdjęciach. Nawet pogodę przeważnie spotykam równie ponurą.