Gandzasar
Monaster z biblioteką na Górze Skarbów

Oglądam i fotografuję wiele naprawdę wspaniałych dzieł wykonanych przed wiekami przez ludzi, których imiona przetrwały dla potomności. Najstarsza księga, która przyciąga moją uwagę, datowana jest rokiem 989!
fot: Cezary Rudziński
Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
  • Gandzasar. Monaster z biblioteką na Górze Skarbów
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Góra Skarbów, bo tak tłumaczy się z języka ormiańskiego nazwę Gandzasar, położona jest niespełna dwa kilometry nad wsią Wank (Vank) w rejonie Martakert, na lewym brzegu rzeki Chaczen, w nieuznawanej przez żadne państwo Republice Arcach, znanej bardziej jako Górski Karabach na Zakaukaziu.

Formalnie to nadal ormiańska enklawa w Azerbejdżanie i obiekt sporu, a także wrogości między tymi dwoma krajami i narodami. Niegdyś w górze tej znajdowały się srebronośne rudy ? stąd jej nazwa ? a przejął ją jeden z najważniejszych i najcenniejszych ormiańskich monasterów z budowany w XIII wieku.

Dzieło życia księcia Hasana-Dżalala Doli

Wybitny francuski historyk sztuki, profesor uniwersytetu paryskiego Charles Diehl (1859-1944) zaliczał monaster Gandzasar do piątki najwyższej klasy pereł armeńskiej architektury monumentalnej. Dzieje tutejszej katedry, bo ona stanowi główny obiekt klasztornego zespołu, są wyjątkowo dobrze znane i opisane. Niewielka świątynia, jaka stała początkowo w tym miejscu, wspomniana została bowiem już w połowie X wieku przez armeńskiego katolikosa ? zwierzchnika tutejszego kościoła narodowego, powstałego już w IV wieku. To na jej miejscu książę Hasan-Dżalal Dola (1215-61) i jego żona Mamkan zbudowali w latach 1216-38, o czym można przeczytać na płycie nagrobnej tego władcy, a także w tekście zachowanym na wewnętrznej ścianie tej świątyni, katedrę zachowaną do naszych czasów. Konsekrowano ją uroczyście  22 lipca 1240 roku z udziałem księcia i jego rodziny, katolikosa, biskupów i wiernych. Według legendy w podziemiach pochowano głowę św. Jana Chrzciciela, która rzekomo przyniesiona została tutaj podczas jednej z wypraw krzyżowych. I od niej katedra otrzymała wezwanie Surb Owanes Mkrtycz ? św. Jana Chrzciciela.

Głowa św. Jana

W tym miejscu relacji nie mogę nie wspomnieć, że zarówno zgodnie z tradycją chrześcijańską jak i muzułmańską, odrąbana na rozkaz tetrarchy Heroda Antypasa, z poduszczenia jego żony Herodiady, głowa tego świętego znajduje się w kaplicy grobowej wewnątrz meczetu Omajjadów w Damaszku w Syrii. I jest obiektem kultu oraz celem pielgrzymek wyznawców obu religii. Natomiast kilka źródeł potwierdza, że tutaj, w Gandzasarze, znajdują się relikwie św. Zachariasza, ojca Jana Chrzciciela. Dodam, że opis budowy i wspaniałości tutejszej katedry znajduje się także w pismach ormiańskich historyków XIII w. Książę Hasan-Dżalal był władcą istniejącego w XII-XIII w. armeńskiego księstwa feudalnego Chaczen i częściowo Arcachu, synem ks. Wachtanga II Tangika i wnukiem Wielkiego Asana. Sam tytułował się królem, co znalazło odzwierciedlenie w wykutym na jego płycie nagrobnej tekście w języku staroormiańskim. Ciekawostką na niej jest wymienienie roku rozpoczęcia budowy świątyni według ówczesnego kalendarza ormiańskiego: 765, czyli 1216 r. obowiązującego współcześnie gregoriańskiego.

Rodowa nekropolia

Gandzasar stał się rezydencją książęca i nekropolią rodową. W 1266 r., już po śmierci fundatora katedry, dobudowano do niej od frontu rozległą kruchtę, zapewne nad grobem księcia, gdyż obecnie znajduje się w niej, przed głównym wejściem do nawy, zarówno płyta nagrobna jego i jego potomków, jak i przynajmniej kilku katolikosów z tego rodu.

Czytaj dalej - strony: 1 2 3

Poczytaj więcej o okolicy:

 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij