Fotografie ruin XIX-wiecznej huty, stojących w podkieleckim Samsonowie nad rzeką Bobrzą, ilustrują rozdziały podręczników opowiadające o rozwoju Staropolskiego Okręgu Przemysłowego na przedpolu Gór Świętokrzyskich. Dlatego nazwa tej niewielkiej miejscowości obiła się o uszy chyba każdego z nas.

W latach 1818-1822 hutę ?Józef?, niezwykle nowoczesny wtedy zakład (już w 1826 uruchomiono tu maszynę parową) wybudowano z inicjatywy Stanisława Staszica, człowieka niezwykle zasłużonego dla uprzemysłowienia Królestwa Polskiego. Stanowiła ważne ogniwo w łańcuchu zakładów metalurgicznych, powstających tu licznie w owym czasie. Huta pracowała przez pół wieku. Pożar wielkiego pieca w 1866 roku sprawił, że zakład popadł w ruinę. Pewności nie ma, ale istnieją podejrzenia, że podpalono go na zlecenie władz carskich, w odwecie za produkcję broni dla niedawno zduszonego powstania. Poprzedniego zresztą też. Huty nie odbudowano już nigdy. Ciągle jednak możemy oglądać pamiątki jej świetności: ruiny wielkiego pieca, wieży wyciągowej i hal produkcyjnych.

Zbudowany przez Staszica zakład powstał w miejscu, gdzie żelazo produkowano od lat: wiadomo, że już w 1584 roku istniała tu kuźnica. Na początku XVII w. biskupi krakowscy, którzy władali wówczas tą ziemią, sprowadzili hutników ze znaczącego ośrodka metalurgicznego w Europie ? włoskiego Bergamo. I to właśnie Włosi zbudowali pierwsze na ziemiach polskich wielkie piece. Ten w Smsonowie odpalono w 1641 roku (pierwszy powstał w Bobrzy, drugi w Cedzynie). Huta produkowała głównie na rzecz wojska ? w 1789 r. przejęło ją państwo.

Przeczytaj także...

Kraków. Moja „Stara” Nowa Huta

Autorka: Barbara Górecka

Mieszkania były na ogół trzypokojowe i mieszkały w nich trzy rodziny. U nas duży pokój zajmowała nasza rodzina bo było troje dzieci. W małym pokoju mieszkało młode małżeństwo, a w drugim małym dwóch braci. Łazienka, ubikacja i korytarz były wspólne.

Piechowice. Można zwiedzać hutę kryształu

Autorka: Agnieszka Blacheta

Wszystkie etapy kreowania wyrobów i magię tworzenia kryształów poznamy zwiedzając udostępnioną niedawno dla turystów hutę szkła kryształowego w podjeleniogórskich Piechowicach.

Maleniec. Bez tej fabryki nie byłoby stolicy

Autor: Cezary Rudziński

Trochę żartobliwie mówi się tu, że bez zakładów w Maleńcu nie byłaby ona w ogóle możliwa odbudowa Warszawy. Wytwarzano w nich bowiem miesięcznie po 50 tys. łopat i szpadli, z których większość trafiała do rąk ludzi odgruzowujących stolicę.

Poczytaj więcej o okolicy:

Stara Kuźnica. Koło wodne kręci się od 350 lat!

Wąchock. Romańskie opactwo cystersów

Koneckie. Skarby staropolskiego zagłębia

Nowa Słupia. Dymarki Świetokrzyskie