W Pilchowicach, niewielkiej miejscowości niedaleko Jeleniej Góry, jest druga co do wysokości, a najwyższa zbudowana z kamienia zapora w Polsce. Większa od niej jest tylko tama na Sanie w Solinie, na przedgórzu Bieszczadów.

Zapora Pilchowicka przegradza Bóbr i spełnia funkcję retencyjną. Jest elementem całego systemu zapór na tej rzece. Decyzję o jej budowie podjęto po ogromnej powodzi w 1897 roku, a prace ukończono w 1912 roku. Wtedy jeszcze wieś nazywała się Mauer, a rzeka, na której stanęła przegroda – Bober. Bóbr jest lewobrzeżnym dopływem Odry, a swój początek bierze po czeskiej stronie Karkonoszy.

Największa tama w Europie

Kiedy zbudowano zaporę, była największą w Europie. Jej całkowita wysokość wynosi 62 metry a długość w koronie – 270 metrów. Kamień węgielny wmurował osobiście sam cesarz Wilhelm II. Gdy inwestycję zakończono, na jej koronie stanął pomnik władcy. Teraz pozostał tylko ślad po postumencie. Przy zaporze działa niewielka elektrownia o mocy 7,5 tys. megawatów. Usytuowana jest nietypowo, u stóp ogromnego muru tamy. Całe założenie architektoniczne wygląda niezwykle malowniczo.

Pociąg już tędy nie jeździ…

Aby zbudować zaporę, przez Pilchowice poprowadzono linię kolejową, która połączyła Jelenią Górę z Lwówkiem Śląskim. W pobliżu stacyjki Pilichowice-Zapora tory przekraczają zatokę Jeziora Pilchowickiego po najwyższym w Sudetach wiadukcie (20 m ponad lustrem wody), a następnie wpadają do najdłuższego w regionie tunelu. Niestety, pociąg już tędy nie jeździ…

Warto wiedzieć

* Zapora Pilchowicka jest elementem większego założenia – kaskady Bobru. Składają się na nią mniejsze zapory w Bobrowicach i Wrzeszczynie (w sumie sześć progów). Budowę kaskady zakończono w 1932 roku.
* Jezioro Pilchowickie jest największe na Bobrze. Jest długie na 4 km i szerokie na 300-400 m.
* W czasie powodzi tysiąclecia w 1997 roku wielka woda przelała się przez koronę zapory. W tym roku nie przekroczyła pojemności zbiornika.

Przeczytaj także...

Solina. Zapora najwyższa i niezniszczalna

Autor: Waldemar Rusek

Zapora w Solinie jest typu ciężkiego, grawitacyjna – co oznacza, że jej ciężar skutecznie opiera się naporowi wody. Na jej szczycie jest deptak o szerokości 8 m. Podobno jest niezniszczalna.

Mylof. Zapora o nazwie Zapora

Autorka: Małgorzata Raczkowska

Kłopoty zaczynają się już z ustaleniem nazwy… Czytałam, że tama znajduje się w miejscowości Zapora. Tymczasem ja na własne oczy widziałam zieloną tablicę z nazwą miejscowości stojącą obok leśniczówki… Z całą pewnością: Mylof.

Myczkowce. Mała zapora w cieniu wielkiej tamy

Autor: Waldemar Rusek

Budowę zapory w Myczkowcach rozpoczęto już w okresie międzywojennym a ukończono w latach 1956-60 spiętrzając wody Sanu do wysokości 15 metrów. Zapora utworzyła Jezioro Myczkowskie.

Poczytaj więcej o okolicy:

Jelenia Góra. Wokół wędrującej bramy

Cieplice Zdrój. Kto napisał pierwszy przewodnik?

Jelenia Góra. Barokowe groby wokół Kościoła Łaski

Karpacz. Świątynia z norweskiej wsi Vang