Nitra
Najstarszy gród na Słowacji

W Państwie Wielkomorawskim Nitra była, od około roku 846 do 907, głównym grodem terytorium nazywanego „Księstwem Nitrzańskim”. Samodzielnym, ale nie suwerennym, bardzo ważnym w Wielkich Morawach.
fot: Cezary Rudziński
Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
Współcześnie do katedry i pałacu biskupiego w dawnym zamku trzeba wchodzić jedyną drogą z placu Żupnego, 500 metrów pod górę.
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
  • Nitra. Najstarszy gród na Słowacji
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Na wysokiej skale dominującego nad rzeką Nitrą wzgórza Zobor, wznosi się zamek ze średniowiecznym rodowodem. Obok niezwykła katedra, będąca połączeniem trzech wcześniejszych kościołów. To Nitra, najstarszy gród na Słowacji.

Jest to, wraz z umocnieniami, największy średniowieczny zamkowy kompleks architektoniczny w tym kraju. Nie wszyscy zwiedzający go dzisiaj wiedzą, że aż do początku XX w. od strony południowej wzgórze to opływało jedno z ramion rzeki Nitry zwane Nitrička (Nitrzanka), tworząc z niego naturalnie umocnioną wyspę, na którą dostać się można było tylko przez most.

Współcześnie zaś do katedry i pałacu biskupiego w dawnym zamku trzeba wchodzić jedyną drogą z placu Żupnego, 500 metrów pod górę. Zaczyna się ona w wysokim prześwitem Żupnego Domu, pałacu wzniesionego w roku 1823 w stylu baroku na miejscu wcześniejszych budowli na granicy tutejszego Dolnego i Górnego miasta. Przebudowanego na gmach administracyjny w latach 1903-08 wg. projektu architekta V. Cziglera.

Od VII wieku naszej ery

Na tablicy informacyjnej czytam, że w latach 1921-28 nitrzańskim żupanem, czyli szefem administracji okręgu, był Janko Jesenský (1874-1945), wybitny słowacki poeta i prozaik. Obecnie w Żupnym Domu urzęduje predseda (przewodniczący, odpowiednik naszego marszałka) samorządu kraju (województwa) nitrzańskiego. Mieści się też, założona w 1965, Galeria Nitrzańska. Ważny ośrodek kulturalny miasta i regionu.

To jednak czasy nam współczesne i nowe. Zaś historia zabudowy tego wzgórza, na którym od wzniesienia grodu rozpoczęły się kilkunastowiekowe już dzieje Nitry, sięga VII wieku n.e. Osadnictwo w tym regionie współczesnej Słowacji rozpoczęło się na początku VI w. Mowa o średniowiecznym, gdyż wcześniej powstawały tu, i ulegały zniszczeniu, grodziska kultury łużyckiej z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Pierwsi w tym miejscu byli koczowniczy Awarowie, których kaganat (wielkie obszarowo państwo powstałe po 568 r. z centrum w Panonii) upadł na początku IX wieku.

W Państwie Wielkomorawskim i Królestwie Węgier

Po nich napłynęli tu Słowianie, a pierwsze pisane wzmianki o Nitrze pochodzą z około roku 870 i dotyczą wydarzeń z lat 828-833. Już wówczas stać miał na wzgórzu kościół. Prawdopodobnie pierwszy, z którego później powstała obecna katedra św. Emmerama (ok. 600-657, misjonarza, biskupa Ratyzbony, męczennika). W Państwie Wielkomorawskim Nitra była, około roku 846 do 907, głównym grodem terytorium nazywanego „Księstwem Nitrzańskim”. Samodzielnym, ale nie suwerennym, bardzo ważnym w Wielkich Morawach. Wiadomo, że od około roku 850 do 870, była siedzibą księcia Świętopełka, późniejszego władcy Wielkich Moraw.

Działo się to jeszcze przed przybyciem znad Wołgi do Panonii i nad Dunaj plemion madziarskich, które stworzyły królestwo Węgier, a wchłaniając słowiańskie ziemie słowackie, przekształcili je w Górne Węgry. Ich historia, a także samej Nitry, to ogromny temat, na pisanie o którym nie ma tu miejsca. Wspomnę tylko o momentach kluczowych, lub związanych z Polską. Gród nitrzański wybudowany w połowie IX w. zajmował całe współczesne wzgórze. Natomiast obecne Stare Miasto stanowiło podgrodzie. W roku 880 papież Jan VIII powołał tu biskupstwo.

Bolesław Chrobry i Piotr Dunin

Podlegało ono arcybiskupowi Moraw i Panonii, św. Metodemu (ok. 827-869). W drugiej dekadzie X wieku Nitrę zajęły wojska węgierskie i podporządkowały księciu Arpadowi (ok. 845-907). A ściślej już jego następcy. Mimo napływu w te okolice osadników węgierskich, miasto zachowało charakter słowiański. W latach 1001-29 wraz z ziemiami dzisiejszej Słowacji znalazło się pod panowaniem Bolesława Chrobrego, ale z zachowaniem władzy, jako królewskiego lennika, węgierskiego księcia Władysława Łysego. W I połowie XI w. gród spłonął. Pod obudowie umocniono go, podobnie jak podgrodzie.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 7 stycznia 2020; Aktualizacja 15 stycznia 2020;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij