Warszawa
Cmentarz na szańcach reduty
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Założenie cmentarza prawosławnego na warszawskiej Woli związane jest z upadkiem powstania listopadowego. Jako pierwsi spoczęli tu w zbiorowych mogiłach polegli w szturmie reduty Sowińskiego rosyjscy żołnierze.
Popowstaniowe przemiany, napływ do Warszawy rosyjskich wojskowych, urzędników i kupców wyznania prawosławnego spowodowały konieczność urządzenia wyznaniowego cmentarza. Wcześniej nie tak licznych prawosławnych chowano na cmentarzach katolickich i ewangelickich.
Przybywało Rosjan…
Urządzanie nekropolii w pobliżu dawnych szańców i żołnierskich mogił rozpoczęto w 1834 roku. Dwa lata później poświęcono cmentarz, przyspieszając jego otwarcie z powodu śmierci rosyjskiego gubernatora Nikity P. Pankratiewa. Oficjalnie otwarto nekropolię dopiero w 1841 roku, w dziesiątą rocznicę bitwy na szańcach Woli. Wtedy też zamieniono stojący w pobliżu kościół św. Wawrzyńca w cerkiew i nadano wezwanie Matki Boskiej Włodzimierskiej. Świątynia pełniła od tej pory rolę cerkwi cmentarnej. Z czasem pochówków przybywało. W roku1903 prawosławny arcybiskup warszawski Hieronim Egzemplarski kupił za własne pieniądze przylegający do cmentarza fragment terenu i wzniósł na nim nową cerkiew pod wezwaniem św. Jana Klimaka. Budowla powstała w intencji jego zmarłego syna ? Jana i stoi do dziś, pełniąc rolę prawosławnego kościoła parafialnego.
Czas porzucenia i zaniedbania
Warszawski cmentarz prawosławny był przemyślanym założeniem architektonicznym. Cały jego teren podzielony był na cztery części, w których chowano zmarłych zależnie od ich rangi społecznej: najbliżej cerkwi spoczęli wysocy rangą wojskowi i urzędnicy, najdalej zmarli z plebsu. Szerokie aleje i ścieżki wśród drzew nasuwały współczesnym skojarzenie z ogrodem. W czasie pierwszej wojny światowej, gdy wielu prawosławnych mieszkańców Warszawy wyjechało uciekając przed Niemcami w głąb Rosji, cmentarz zaczął popadać w zaniedbanie. Nie zmieniło się to po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Prawosławnych ubyło, cerkiew Matki Boskiej Włodzimierskiej stała się na powrót kościołem św. Wawrzyńca (w 1919 r.) i wraz z przyległym terenem powróciła we władanie katolików. Opuszczone groby niszczył czas, wandale i cmentarni złodzieje. Dopiero w 1932 roku władze miasta wsparły porządkowanie nekropolii. W 1965 roku wpisano ją do rejestru zabytków.
A jednak to zabytek
Teraz cmentarz prawosławny na Woli jest jedną z ładniejszych stołecznych nekropolii: sporo tu starych pomników, sporo grobowych kaplic, które nawiązują wyglądem do stylistyki architektury cerkiewnej. Większość zachowanych rzeźb pozostaje w niezłym stanie, choć wędrując alejkami wśród drzew znajdziemy też takie, które nie oparły się działaniu czasu.
Warto wiedzieć
Na wolskim cmentarzu zobaczymy grób carskiego generała i prezydenta Warszawy w latach 1875-1892 – Sokratesa Starynkiewicza, który uporządkował miasto budując kanalizację, wodociągi, place i hale targowe, wytyczając nowe trakty komunikacyjne. Po zakończeniu urzędowania pozostał w Warszawie, znajdując ujście dla swojej energii w działalności charytatywnej. Jego imieniem nazwano w 1893 roku jeden ze stołecznych placów i nazwę tę nosi on do dziś.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz