Co warto wiedzieć o Romach na Słowacji

* Według oficjalnych statystyk narodowościowych na Słowacji żyje niespełna 100 tys. Romów, czyli mniej niż 2 proc. ludności (ok. 5,5 mln). W rzeczywistości Romów jest znacznie więcej. Szacuje się, że około pół miliona, czyli blisko 10 proc. wszystkich mieszkańców tego kraju. Jeśli wierzyć szacunkom, odsetek ludności romskiej w stosunku do liczby mieszkańców kraju jest tu największy w Europie.

* Niewielki procent Romów w oficjalnych statystykach wynika z tego, że często deklarują się oni jako Słowacy, albo Węgrzy (ci oficjalnie stanowią 10-procentową mniejszość). Niechęć do deklarowania narodowości romskiej tłumaczy się (uzasadnioną) obawą przed dyskryminacją oraz przyzwyczajeniami z czasów komunistycznych: do lat 80. ubiegłego wieku narodowość romska oficjalnie w Czechosłowacji nie istniała.

* Społeczność Romów na Słowacji jest niejednorodna. Istotny jest podział na dwie kasty: Olaši  i Rumungri. Grupy te różnią się stopniem asymilacji, zwyczajami oraz dialektem. Olaši uważa się za kastę wyższą.

* 55 proc. całej populacji romskiej na Słowacji nie ukończyło jeszcze 18. roku życia. Szacuje się, ze jeśli przyrost naturalny nie spadnie, ok. 2060 roku Romów będzie w tym kraju więcej niż Słowaków.

* Romowie zamieszkują przede wszystkim wschodnią Słowację (kraje  preszowski  i koszycki). Duże ich skupiska są w miastach, ale romskich osad jak ta, w Letanovcach, jest około 600. Szacunki mówią, że   żyje w nich około 150 tys. ludzi.

* W czasach socjalistycznej Czechosłowacji Romowie mieli obowiązek osiedlania się, dzieci podlegały obowiązkowi szkolnemu a dorośli ? nakazom pracy. Według oficjalnych danych współcześnie bezrobocie wynosi średnio 43,5 proc, faktycznie szacuje się je na 95 proc. W niektórych miejscowościach nie pracuje nikt. 85 procent Romów spośród tych 5 procent pracujących, spotyka się w swojej pracy z dyskryminacją.

* W latach 70. i 80. komunistyczne władze Czechosłowacji za zgodę na sterylizację płaciły każdej kobiecie romskiej równowartość 8 pensji. W ostatnich latach wielkie wzburzenie wywołała pogłoska, jakoby lekarze mieli sterylizować podczas porodów młode Romki bez ich wiedzy i zgody. Wyliczono 110 takich przypadków, ale w czasie śledztwa ani jeden nie został udowodniony.

* Słowackie władze samorządowe w wielu miejscowościach wschodniej Słowacji stawiają mury  odgradzając je romskie osiedla. W Polsce najbardziej nagłośniona była budowa muru w  Michalovcach w 2010 roku. W mieście Sered w tym roku zamurowano jedyną bramę wjazdową do osiedla pozostawiono jedynie furtkę.

* W 2004 roku wzrost cen żywności i obniżenie zasiłków socjalnych o połowę było przyczyną romskich rozruchów. Po trzech dniach do akcji wkroczyły jednostki antyterrorystyczne, użyto armatek wodnych oraz gazów łzawiących.

Przeczytaj także...

Podlesok. Stąd wiodą szlaki w Słowacki Raj

Autorka: Barbara Górecka

To punkt wypadowy wycieczek do centralnej i północno-zachodniej części Słowackiego Raju. Stąd wychodzi się do uważanego z najpiekniejszy wąwozu Suchá Belá i przez Przełom Hornadu.

Przełom Hornadu. Z Gardzieli do Klasztornego Jaru

Autorka: Barbara Górecka

Najbardziej emocjonujące jest przejście „stupaczkami”. Emocji dodaje ich beznadziejna jakość. Wiele z nich się rusza, bo wpusty w skalę popuszczały. Niektóre „stupaczki” mają powyrywane szczebelki, co grozi utknięciem nogi w dziurze(!)

Słowacki Raj. Wzdłuż Hornadu na Tomaszowski Widok

Autorka: Barbara Górecka

Tomaszowski Widok to skalny taras wysoki na 146 metrów. Jest jedną z wizytówek Słowackiego Raju. Roztacza się z niego piękny widok na dolną część Przełomu Hornadu. Samej rzeki, niestety, nie widać...

Poczytaj więcej o okolicy:

Suchá Belá. Po stupaczkach, drabinkach, klamrach...

Klaštorisko. Powstają z ziemi ruiny kartuzji

Podlesok. Stąd wiodą szlaki w Słowacki Raj

Przełom Hornadu. Z Gardzieli do Klasztornego Jaru