Kościelisko
Siedlisko podhalańskich zbójników
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Kościelisko to wieś podhalańska o zbójnickich tradycjach. Składa się z 21 osiedli, dawnych osad pasterskich, tzw. polan. Jednym z takich siedli jest Kierpcówka, zwana tak od zbójnika Kieprca lub Kerpca.
Najbardziej znanymi zbójnikami z Kościelisk byli Gadejowie. Tomek, ostatni z nich, a zarazem przewodnik tatrzański, zasłynął jako wielki gawędziarz. Jego wspomnienia utrwalone zostały przez Wojciecha Brzegę, górala, przewodnika i rzeźbiarza. Dzięki Gadei znamy wiele ciekawych wspomnień, pieśni o zbójnikach tatrzańskich i podhalańskich. Zbójnika Tomka Gadeję wprowadził Kazimierz Przerwa Tetmajer do swojej „Legendy Tatr”.
Ostatnim zbójnikiem był na tym terenie Wojciech Mateja z Kościeliska, znany z urody i dużej zręczności. Osadzony w 1866 roku w więzieniu w Wiśniczu, popełnił w 1875 roku samobójstwo.
Sławnym mieszkańcem Kościeliska związanym ze zbójnikami (być może w młodości chadzał na zbój) był Jan Krzeptowski Sabała. Zimą, we własnym domu, wyrabiał noże zbójnickie, by je podarować doktorowi Chałubińskiemu… Poruszał wyobraźnię przyjeżdżających w Tatry turystów opowieściami o zbójnikach, o ukrytych przez nich skarbach, których strzegą złe duchy. Turyści bardzo ożywiali się, słuchając sabałowych opowieści. Dzięki niemu zbójnictwo cieszyło niesłabnącą sławą, turyści byli pełni obaw i niepokoju o swe bezpieczeństwo w Tatrach. Byli jednocześnie bardzo podekscytowani możliwością spotkania zbójnika na tatrzańskiej ceście.
Stanisław Nędza-Kubiniec – najwybitniejszy podhalański prozaik i poeta, był potomkiem Sabały. Wychował się na gawędach swego legendarnego dziada powracał w swojej twórczości do motywu zbójników tatrzańskich. Jemu zawdzięczamy zbiory wierszy, m.in. Na nową perć (1936), Mity halne (1968), Uroczysko (1977), poematy Janosik (1946) oraz Na czorsztyńskim zamku (1954), powieści obyczajowe: Sabałowe czasy (1959), Posiady na Groniku (1962). Wiersze i poematy (1973).
W czasach współczesnych z Kościeliskiem związany jest słynny muzyk Sebastian Karpiel-Bułecka, który wylansował niedawno sławny przebój z Kasią Cerekwicką – „Zbójnicki Skarb”.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zbójnicki Szlak
Wędrując po górach odnajdujemy miejsca związane z legendami o dawnych zbójnikach. Pomożemy Ci do nich trafić...
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz