Starachowice
Wielki piec, ciężarówki i dinozaury
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Przemysłowy skansen
Zakłady przetrwały II wojnę światową włączone do niemieckiego koncernu Herman Goering Werke. Uruchomione ponownie w 1946 r. i zmodernizowane, już po raz ostatni, przez specjalistów z krakowskiej AGH, czynne były aż do 19 marca 1968 r., gdy wielki piec został wygaszony, a zakład już ostatecznie zamknięty. Ale w 1966 r. wojewódzki konserwator zabytków wpisał go do rejestru, dzięki czemu huta ocalała, stając się najlepiej zachowanym i jednym z nielicznych w Europie zabytków przemysłowych z całym hutniczym ciągiem technologicznym. W muzeum zaprezentowano postęp techniczny w tej dziedzinie na przestrzeni wieków. Bo, jak już wspomniałem, zachowało się sporo z pierwszego zakładu zbudowanego tu w XIX w. I cały, jaki powstał w 1899 r. oraz latach następnych. Zespół Wielkopiecowy w Starachowicach zwiedza się, ze względów bezpieczeństwa, tylko z przewodnikiem. Przewodniczka oprowadza nas i objaśnia rolę poszczególnych obiektów w procesie wytopu żelaza. Są one zresztą świetnie opisane, z fotografiami, po polsku, angielsku i niemiecku, na tablicach przy każdym z nich. Zwiedzamy więc, wchodzimy do środka, o ile jest to możliwe, lub przynajmniej oglądamy z zewnątrz: Wieżę wyciągową, wielki piec, kotłownię, górny pomost, budynek maszyny wiatrowej, halę spustową, wieżę ciśnień, a także linie kolejowe i lokomotywy oraz wagony. I ? wewnątrz ? liczne detale. Wjeżdżamy też windą na górę wielkiego pieca, skąd roztaczają się piękne widoki na cały ten kompleks i okolice.
Tropy zwierząt sprzed 245 milionów lat
Jak już wspomniałem, na terenie tym znajdują się również ekspozycje muzealne o innej tematyce. Jedną z nich jest wystawa paleontologiczna. To miejsce szczególnie interesujące dla miłośników dinozaurów. W odróżnieniu bowiem od większości ich replik, niekiedy trochę fantastycznych lub wydumanych, jakie oglądamy w różnych parkach rozrywki, tutaj można obejrzeć naukowe rekonstrukcje. A przede wszystkim skamieniałości: odciśnięte przed 200-245 milionami lat w grząskim gruncie i odnalezione współcześnie, skamieniałe odciski ich łap i tropów z regionu świętokrzyskiego. Z zachowanymi śladami pazurów, łuskowatej skóry itp. W wielu przypadkach to ślady dawno wymarłych już zwierząt, m.in. płazów tarczogłowych, rychozaurów, prokolofonów, czy pierwszych gadów naczelnych ? archozaurów. A także żyjących później, co nierzadko oznacza miliony lat, stegozaurów, wielkich dinozaurów drapieżnych oraz roślinożernych zauropodów. Wiele pochodzi z okolic miejscowości Wióry w pobliżu Starachowic, gdzie zbudowano zaporę i zbiornik wodny. W muzealnej ekspozycji są m.in. najstarsze odkryte dotychczas na świecie ślady archozaurów z okresu triasu. Jest to więc atrakcja dla dzieci, ale również, dzięki tablicom, rysunkom i opartym na badaniach naukowych opisom, źródło wiedzy dla dorosłych.
Stary i pranie oraz prasowanie
Trzecia ekspozycja tutejszego Muzeum Przyrody i Techniki jest skromna objętościowo, ale interesująca dla miłośników motoryzacji. W dużym namiocie zgromadzono kilkanaście samochodów ciężarowych, lub opartych na nich, produkowanych w Starachowicach pod marką STAR. Dwa eksponaty wśród nich są szczególnie ciekawe. Oryginalny samochód terenowy STAR 266R, specjalnie przygotowany na X Rajd Paryż-Dakar w 1988 roku, w którym uczestniczył. I replika, gdyż oryginał nie zachował się, słynnego Papamobilu ? STAR 660M2, którym Jan Paweł II jeździł podczas pierwszej pielgrzymki do kraju w 1979 r. Na terenie muzeum organizowane są również wystawy czasowe. Aktualnie jest to, czynna do 30 września br., wystawa ?Przemysł domowy ? Pranie i Prasowanie?. Zgromadzono w niej, głównie z jednej prywatnej kolekcji, dziesiątki eksponatów na ten temat. Od ocynkowanych pralek, które używały nasze babki i prababki oraz różnego rodzaju wyżymaczek, poprzez pierwsze pralki mechaniczne i elektryczne, po maglownice i nowocześniejsze urządzenia pralnicze. A także tego żelazka ?na duszę?, stare elektryczne itp. Pozwala to zwiedzającym cofnąć się w niezbyt odległą przeszłość oraz zobaczyć, jak wielkiego wysiłku wymagała ta prosta obecnie czynność.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Zabytki Staropolskiego Zagłębia
Stare fabryki, kuźnie, gwoździarnie, huty... Zabytki przez lata niedoceniane i niezauważane. Na przedpolu Gór Świętokrzyskich mamy prawdziwe skarby...
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz