Tamdrup
Wiejski duński kościółek
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Poprosiłam mojego znajomego Duńczyka, aby zawiózł mnie do typowego wiejskiego kościoła. Widzi się takie z drogi, jadąc przez Jutlandię, usytuowane najczęściej na lekkim wzniesieniu i w 99,9. procentach białe.
Kompozycja tych kościółków z otaczającymi je łąkami i polami, obsianymi często niską pszenicą, jest charakterystycznym i tradycyjnym widokiem duńskiego krajobrazu. Wioski nie widać, kościoły, otoczone cmentarzem, stoją samotne. Pojechaliśmy do Tamdrup, wioski oddalonej od Horsens o 9 km. Dla znajomego to kościół, w którym, prawie sto lat temu, przeszła konfirmację jego mama. I myślę, że bardzo go cieszył mój zachwyt; kątem oka obserwował jak kilkakrotnie wchodzę do kościoła i wychodzę z niego ? jakbym czegoś zapomniała ? a potem krążę dookoła i oddycham rozległym hen aż po widnokrąg pejzażem, który, widziany z perspektywy pagórka, skłania do zadumy.
Tajemnica w wielkości
Kościół w Tamdrup wybudowany z kamienia ok. 1125 r. należy do najstarszych w Danii. Od początku był kościołem dużym; trójnawową, romańską bazyliką. Zbyt dużym jak na kościół wiejski i przez to ? tajemniczym. Pojawiało się na ten temat wiele interpretacji, gdyż nie ma żadnych pisemnych przesłanek, co sprawiło, że wybudowano wiejską ?katedrę?. Jedna z hipotez oparta jest na analizie znajdującego się w kościele tzw. złotego ołtarza z XII w., złożonego z kasetonów wypełnionych scenami z życia Jezusa. Wśród nich jest 7 płytek z przedstawieniami konwersji króla Haralda Sinozębego na chrześcijaństwo ok. 965 r. pod wpływem niemieckiego kapłana Poppo. Legenda mówi, że Harald przegrał z Poppo zakład, kto jest silniejszy ? Odyn czy Chrystus ? po tym jak Poppo przeniósł kawał rozżarzonego żelaza, trzymając je gołą ręką. Być może to właśnie w Tamdrup Harald Sinozęby przyjął chrzest i wprowadził chrześcijaństwo w Danii. Tekst o tym fakcie, jak pamiętamy, wykuty został na kamieniu runicznym w Jelling. Tamdrup stało się celem pielgrzymek do relikwii Poppo, katolickim świętym miejscem, ośrodkiem kultu kapłana. Przypuszcza się, że złoty ołtarz otaczał relikwiarz z kośćmi Poppo w jego sanktuarium. To ciągle jedna z hipotez, która miałaby wyjaśnić, dlaczego w Tamdrup powstała tak duża bazylika, bogato wyposażona i dekorowana polichromią ścienną wysokiej jakości.
Ubogacany przez wieki
Z romańskiej bazyliki pozostało prezbiterium i nawy oraz wiele drobnych reliktów. W połowie XV w. kościół został powiększony o ganek od strony północnej, potem o kwadratową wieżę, zwieńczoną piramidalnym hełmem ? od zachodu. W stylu gotyckim przebudowano wnętrze. Z romańskiego wyposażenia cenna jest granitowa chrzcielnica z płaskorzeźbami czterech ewangelistów, a z wystroju ? wyjątkowa polichromia na łuku, przedstawiająca ujętego w medalionie, błogosławiącego Chrystusa, któremu Kain i Abel przynoszą ofiary; Kain wiązkę zboża, Abel baranka. Wypędzenie Adama i Ewy z Raju, to jeden z fresków na sklepieniu chóru, wykonanych na pocz. XVI w. Są mocno zniszczone. W ok. 1600 r. kościół wzbogacił się o nowy ołtarz z kolumnami i rozbudowanymi uszakami oraz renesansową ambonę, której płyciny wypełniały kasetony złotego ołtarza. Dopiero w drugiej połowie XIX w. zarówno w ołtarzu jak i w ambonie pojawiły się obrazy, które widzimy dzisiaj. Zdemontowane z ambony płytki złotego ołtarza umocowane zostały na ściankach mensy ołtarzowej.
Warto wiedzieć
* Oryginały złotych scen z ołtarza Tamdrup znajdują się od 1873 r. w Muzeum Narodowym w Kopenhadze. W kościele w Tamdrup zastąpiły je repliki wykonane ze złoconych miedzianych płatków.
* Kościół w Tamdrup otoczony jest cmentarzem nadzwyczajnie utrzymanym. Pisałam już o ogromnej dbałości o wygląd estetyczny cmentarzy, wymaganej przez Duński Kościół Narodowy. W przypadku Tamdrup dochodzi, jak się wydaje, jeszcze jeden aspekt ? kobiecy. Bo dwie kobiety tu rządzą; pastorem od 20. lat jest kobieta i grabarzem również kobieta. Równiutko przystrzyżone niskie żywopłoty z tui, wyrównane, ubite ścieżki wysypane jasnymi kamykami, wykoszone trawniki? I kolorowe akcenty przy nagrobkach, jak choćby krwistoczerwone begonie. A zimą wszystkie nagrobki pokrywa się tradycyjnie gałązkami świerka. Tak leżą do Wielkanocy?
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz