Točník
Gotycki zamek i niedźwiadki w fosie
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Gdy w 1395 roku pożar poważnie uszkodził zamek Żebrak (Žebrák), stojący niedaleko Pragi, król i cesarz Wacław IV Luksemburski (1361-1419), któremu ta średniowieczna budowla służyła jako zameczek myśliwski, nie czekał aż go odbudują, ale polecił zbudować w pobliżu nowy. Na skalistym wzgórzu, ale wyższym o sto metrów (456 m n.p.m.), nazywanym Tocznik (Točník).
W założeniu nie była to budowla obronna, ale rezydencja władcy, o czym świadczy brak umocnionej wieży oraz usytuowanie głównego pałacu królewskiego z wielkimi oknami bezpośrednio nad fosą. Wzniesiono go szybko, prawdopodobnie w latach 1398-1401. Ale już w roku 1400 Wacław IV polecił przewieźć do niego część królewskiego skarbca. Zamek Tocznik zapisał się w historii Czech jako miejsce rozstrzygnięcia w 1409 roku sporu o uniwersytet praski.
Z rąk do rąk jako zastaw
Wacław IV ostatni raz przebywał jednak w nim w 1413 roku, a po jego śmierci w sześć lat później zamek stał się własnością jego brata Zygmunta (Zikmunda). A ten szybko zamek zastawił Erkingerowi z Sensheimu, czyli Schwarzenbergu. Wiadomo, że oba zamki (bo Żebrak został odbudowany i dopiero jego ponowny pożar w 1532 r. zamienił go w ruiny, z których pozostała tylko wysoka wieża obronna) przetrwały dwa oblężenia husytów w latach 1425 i 1430.
Później zamek Tocznik przechodził, ciągle jako królewski zastaw, kilkakrotnie z rąk do rąk. Wykupił go król Jerzy z Podiebradu (1420-71), ale szybko przekazał lojalnemu wobec niego Bedřichowi z Šumburka. Na początku XVI w wrócił do majątku królewskiego Władysława Jagiellończyka (1456-1516), jednak w latach 30. tamtego wieku znowu został zastawiony, tym razem Janowi z Vartemberka. To on dokonał kilku znaczniejszych przebudów i polecił wykuć studnię. W 1544 r. panem na zamku został Jan z Valdštejna, ale w roku 1556 kupił go Jan z Lobkowic. Wrócił jednak ponownie, i to na prawie 300 lat, do królewskiego majątku w 1594 r. ? szczegóły pomijam ? za czasów cesarza Rudolfa II Habsburga (1552-1612).
Stopniowa rujnacja
Pozostawał jednak niezamieszkany i powoli niszczał. W latach wojny trzydziestoletniej (1618-48) chronili się w nim okoliczni mieszkańcy. Służył wówczas również jako wiezienie dla niebezpiecznych przestępców. Uległ jednak z czasem takim uszkodzeniom, że od 1674 r. mieszkał w nim tylko nadzorca. W 1733 r. podjęto próbę ratowania zamku przed ostateczną rujnacją. Jedną z sal przebudowano na kaplicę odpustną p.w. św. Bartłomieja. Później miał on jeszcze co najmniej dwu właścicieli.
Ostatni z nich, książę Collorado-Mansfeld sprzedał w 1923 r. zamek Klubowi Czeskich Turystów. A ten przeprowadził w zamku wiele prac remontowych. W 1953 r. przejęło go państwo czechosłowackie. Obecnie zarządza nim stowarzyszenie Państwowe Zamki Krzywoklatska oraz państwowy zakład konserwatorski. Dodam, że pod tym, wspólnym dla obu zarządem, znajdują się również zakonserwowane ruiny zamku Żebrak. Oba są chętnie odwiedzane przez turystów, gdyż są malownicze i pięknie położone, z łatwym dojazdem, także z Polski.
Zwiedzamy ruiny
Wypożyczany przy kasie informator (po polsku) pozwala samodzielnie zwiedzić wszystkie 21 obiektów znajdujących się na planie. Od drewnianego mostu, niegdyś zwodzonego, nad naturalną fosą i obok jeziorka, które było aż do roku 1530 jedynym źródłem zaopatrzenia mieszkańców zamku w wodę, poprzez bramę wejściową na pierwszy zamkowy dziedziniec, na którym znajduje się kasa, gdyż wstęp jest płatny, na drugi dziedziniec przez zachowaną bramą gotycką.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz