Biskupin to interesujące miejsce. Wieś o tej nazwie znajduje się w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Gąsawa. Region zwany jest Pałukami. To tu jest Pojezierze Gnieźnieńskie. Obszar Pałuk ukształtowany jest przez lodowiec skandynawski, który wyżłobił liczne doliny. Znajduje się w nich około 130 jezior połączonych ciekami wodnymi.

Biskupin sławę zawdzięcza częściowej rekonstrukcji osady obronnej sprzed 2700 lat. Na pozostałości osady przypadkiem natrafił Walenty Szwajcer, nauczyciel miejscowej szkoły podczas wycieczki nad jezioro. Był to 1933 rok. Zauważył on wystające z wody pale. Uznał je za szczyty zatopionych domów.

Pierwsze odkrycia

Tym odkryciem zainteresował się Dział Prehistoryczny ówczesnego Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu. Rozpoczęto prace wykopaliskowe i badawcze. Zajął się nimi profesor Józef Kostrzewski. Badania prowadził do początków drugiej wojny światowej. Początkowo niewielkie wykopaliska szybko się rozrosły. Biskupin stał się sławny w świecie. Gościł znakomite osobistości: ks. kard. prymasa Hlonda, marszałka Edwarda Rydza Śmigłego, generała Tadeusz Piskora, prezydenta Ignacego Mościckiego. Po wojnie, do 1974 roku pracami kierował prof. Zdzisław Rajewski z Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku rozbudowano rezerwat nadając mu obecny kształt.

Konserwacja i rekonstrukcja

Zalane drewniane konstrukcje doskonale się zachowały ale odsłonięte narażone są na destrukcyjne działanie czynników zewnętrznych. Fragment wału, bramę i ulicę okrężną zakonserwowano żywicami fenolowymi. Ta część jest udostępniona zwiedzającym. Na półwyspie zrekonstruowano fragment osady. Większość prac wykonano w latach 2005-06 w ramach projektu unijnego. W salach multimedialnych muzeum wyświetlany jest film o wykopaliskach w Biskupinie. Dość dokładnie zapoznaje z początkami i historią tych ziem.

Łowcy reniferów i pierwsi rolnicy

W Biskupinie natrafiono na ślady człowieka ze schyłku paleolitu. Było to czasowe obozowisko łowców reniferów. Zmiany klimatyczne spowodowały wycofanie się tych grup wraz z cofającym się lodowcem na północ. Tereny Pałuk usiane jeziorami pozwalały ludziom polować, łowić ryby i zbierać runo leśne. Rozwinęło się rolnictwo. Pierwsze grupy neolityczne umiały już uprawiać zboża i hodować zwierzęta domowe.

Przeczytaj także...

Biskupin. Gniazdo naszych pra-, pra-, praprzodków

Autorka: Anna Zaborska

Skąd się wziął pomysł budowania takiej osady? Nie wiadomo, bo do tej pory archeolodzy nie znaleźli osad o podobnym założeniu. Wiadomo tylko to, że Biskupin używany był przez około 50 lat. Definitywnie został opuszczony w połowie VIII wieku. Dlaczego?

Biskupin. Rezerwat archeologiczny nad wodą

Autorka: Barbara Górecka

W każdej chacie mieszkała jedna rodzina licząca około 10 osób. Można uznać, że w osadzie żyło około tysiąca mieszkańców. Jednakowe domy i ich podobne wyposażenie pozwalają twierdzić, że mieszkańcy tworzyli wspólnotę rodową.

Starachowice. Wielki piec, ciężarówki i dinozaury

Autor: Cezary Rudziński

Tradycje górniczo-hutnicze tego miasta i regionu są bardzo stare, chociaż należą już do historii. Sięgają bowiem początków naszej ery. Wówczas to kopano rudy żelaza i wytapiano z nich metal w piecach jednorazowego użytku – dymarkach.

Poczytaj więcej o okolicy:

Koszuty. Muzeum Ziemi Średzkiej we dworze

Wolsztyn. Pałac w parku nad jeziorem

Ląd. Wioska z zabytkowym opactwem

Kalisz. O Jolencie, franciszkanach i wykopaliskach