W tym niewielkim miasteczku typu wiejskiego na powierzchni 6 km kw. są 52 świątynie, 5 klasztorów – podobno najwięcej obiektów sakralnych w Rosji poza Moskwą – i ponad 100 zabytkowych domów kupieckich.
Cerkiew Spasa-na-krowi jest jedną z największych atrakcji Petersburga. A przecież niewiele brakowało, abyśmy już nie mogli jej oglądać. W ramach planu ateizacji Rosji podjętodecyzję o jej zburzeniu. Ostatecznie jednak ocalała i w 1968 roku uznano ją za zabytek.
Rekonstrukcją świątyni Hatszepsut od 1961 r. zajmuje się Polska Misja Archeologiczna. Przypomina o tym duża tablica informacyjna umieszczona nad drzwiami prowadzącymi do pomieszczeń misji znajdujących się w obrębie świątyni.
Ikona została nazwana Kazańską, gdyż jej pierwszy wizerunek znaleziono w Kazaniu nad Wołgą po zdobyciu tej stolicy chanatu tatarskiego w 1552 roku przez wojska cara Iwana IV Groźnego.
Ostatnim ustawionym w alei pamięci pomnikiem jest pomnik Polaków. Ufundowany przez rząd polski, pomnik autorstwa Marka Moderau odsłonięty został 3 maja 2006 r. Lakoniczne epitafium w brzmi: Polakom poległym za Francję.
Pomnik przetrwał on II wojnę światową, wysmarowany przez kogoś smołą. Oczyściło go Wojsko Polskie w 1945 r., a odnowiły władze Lipska w 1963 r. na 150-lecie bitwy.
Przede wszystkim ekspozycja ma pokazać wojnę z punktu widzenia żołnierza. Zwiedzający może sobie choć trochę wyobrazić życie żołnierza na froncie: pierwszą bitwę nad Marną, życie w okopach, żołnierzy przybywających z kolonii francuskich.
Pierwszą próbę zorganizowania w tym zabytkowym, chociaż już dwukrotnie odbudowywanym domu muzeum Mickiewicza, lub chociażby biblioteki jego imienia, podjęli we wrześniu 1920 roku… bolszewicy.
Historia mirskiego zamku to mnóstwo faktów i ciekawych legend. O wielu już pisałem na tych łamach i zainteresowanych odsyłam do tamtych tekstów. Dziś chcę ograniczyć się do relacji z zamkowego muzeum.
Przynależność do Polski przyniosła zmiany pozytywne i negatywne. W 1623 roku król Zygmunt III Waza nadał Czernihowowi prawo magdeburskie. Powstał wówczas magistrat, szlacheckie sądy oraz województwo czernihowskie.