Lida
Zamek odbudowany i… rozbudowany
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Rano, z okna hotelowego pokoju na piątym piętrze, mogłem zobaczyć ?z lotu ptaka?, jak obecnie wygląda ten zabytkowy zamek. Od czasu mojego poprzedniego pobytu w Lidzie, jego odbudowa została już niemal całkowicie zakończona.
Nie bez znaczenia ? a dotyczy to także nowego hotelu ?Lida? z brązową rzeźbą ?Człowieka na delegacji? przed jego wejściem oraz odnowienia wielu budynków i w ogóle uporządkowania miasta ? miały zorganizowane w ubiegłym roku w Lidzie ogólnokrajowe ?prezydenckie? dożynki.
Zamek Gedymina ? to ten litewski książę zbudował go w latach 20. XIV wieku z kamienia i cegły u zbiegu rzeczek Kamienka i Lidejka ? miał kształt dużej, na planie kwadratu, kilkupiętrowej wieży mieszkalnej z lochami dla więźniów i jeńców. Wieża ustawiona była w narożniku potężnych, 12-metrowej wysokości murów, które otaczały prostokątny, niezabudowany plac ? dziedziniec. W tym miejscu chroniła się ludność, także z okolicznych wsi, wraz z dobytkiem, w przypadku zbliżania się wrogich najeźdźców. Najczęściej byli nimi Krzyżacy, czasami Tatarzy, a bywało, że i książęt ruscy czy wojska księcia Świdrygiełły ? pretendenta do wielkoksiążęcego tronu. To w tym zamku odbyło się historyczne Wesele Jagiełły. Już po nim, w przeciwległym narożniku, zbudowano drugą, siostrzaną wieżę mieszkalną. Zamek, jak wynika z kronik historycznych, wielokrotnie z powodzeniem odpierał w średniowieczu ataki.
Tylko jeden z nich ? krzyżacki ? zakończył się w 1384 roku sukcesem, co spowodowało częściowe zniszczenie zamku. Odbudowano go jednak. Kolejny cios zadały mu wrogie wojska w połowie XVII w. Najpierw, podczas szwedzkiego potopu, w 1655 roku zajęli go Kozacy. W cztery lata później wojska moskiewskie. A następnie, znacznie go rujnując, szwedzkie podczas Wojny Północnej na początku XVIII w. Ostatecznie w ruinę zamienił się on w 1794 roku podczas walk wojsk carskich z powstańcami Tadeusza Kościuszki. Dopiero w 1940 roku zamek otrzymał status zabytku, a w 1953 r. objęty został ochroną państwa.
Jego odbudowa trwała wiele lat. Gdy byłem w Lidzie poprzednio, zrekonstruowana była już wieża Zamku Gedymina, a także większość ? ale nie do końca w górnych partiach ? murów obronnych. Wzdłuż ich wewnętrznej strony odbudowano drewnianą galerię dla obrońców. Po drugiej wieży mieszkalnej, która obecnie lśni nowymi cegłami i dachówką, nie było śladu. Ale w zapędzie odbudowy zamku jej wykonawca, firma budowlana, a nie konserwatorzy zabytków, wznosi, mimo sprzeciwów naukowców, jakieś obiekty na wewnętrznym dziedzińcu.
A więc w miejscu, gdzie nigdy ich nie było. Jak zakończy się ten spór, na razie nie wiadomo. Zamek przyciąga jednak coraz więcej turystów. Co roku bowiem, w sierpniu i wrześniu organizowany jest w nim międzynarodowy festiwal sztuki średniowiecznej, na który przyjeżdżają członkowie kilkudziesięciu klubów rycerskich i grup rekonstrukcji historycznych z wielu krajów Europy. Odbywają się tu także spektakle widowiska ?Wesele Jagiełły? oraz turnieje rycerskie.
Dodaj komentarz