Usadowiony we wschodniej części Wielkiej Niziny Węgierskiej, tym samym u wschodnich krańców Węgier, około 230 km na wschód od Budapesztu a zaledwie 35 km na zachód od państwowej granicy z Rumunią, jest Debreczyn przy swych ciut ponad 200 tysiącach mieszkańców drugim obecnie co do wielkości miastem tego kraju.

Stanowi stolicę komitatu Hajdú-Bihar oraz centrum unijnego regionu statystycznego Észak-Alföld (Północna Nizina). W dobie reformacji miasto stało się jednym z bastionów protestantyzmu w tej części Europy. Określano je takimi mianami jak kalwiński Rzym lub Genewa Węgier (Genewa to jak wiadomo miejsce, gdzie swe religijne i społeczne teorie wcielał w życie Jan Kalwin, jeden z naczelnych teologów protestanckich, obok Lutra i Zwingliego). W środku miasta, w rejonie Kossuth tér i Kálvin tér, wyrasta Wielki Kościół Reformowany (Református Nagytemplom). Czyni on sobą symbol tak Debreczyna jak też całego węgierskiego kalwinizmu i protestantyzmu.

Wpierw wielkonizinne targowisko

Nazwa miasta wykazuje konotacje kipczacko-tureckie (choć, jak w przypadku mnóstwa toponimów na Węgrzech, nie można chyba też wykluczyć etymologii słowiańskiej). Osada powstała w średniowieczu ze scalenia trzech sąsiednich wiosek, jako punkt obsługowy dla rozległych nizinnych terenów rolnych i hodowlanych, po XIII-wiecznych inwazjach mongolskich notując przyśpieszony rozwój.

Ludwik Andegaweński (Nagy Lajos) przyznał jej w 1361 roku prawa miasta rolniczego inaczej miasta targowego (mezőváros, Marktstadt). Przy targowiskach zakwitła wytwórczość. U schyłku epoki obecnych było pół setki różnych rzemiosł, zrzeszonych w kilkunastu cechach. Z wielkich imprez targowych miasto słynęło przez długie stulecia. Świadectwem tego to reprezentacyjna Piac utca. Czyli ulica Rynkowa vel ulica Targowa. Przecinająca niemal całe miasto z południa na północ jego oś urbanistyczna.

Bliskość Siedmiogrodu

W XVI wieku miasto znalazło się w obrębie tzw. Partium (Részek). Tak identyfikowano obszar kilku środkowych i wschodnich węgierskich komitatów na wschód od Cisy, wciśnięty pomiędzy trzy byty polityczne, na jakie po klęsce 1526 pod Mohaczem a następnie zdobyciu 1541 Budy przez Turków rozpadły się wtedy Węgry. Był to zatem styk posiadłości habsburskich (Królestwo Węgier), ottomańskich i siedmiogrodzkich (Wschodnie Królestwo Węgier, od 1570 roku Księstwo Siedmiogrodu; w dependencji względem Imperium Osmańskiego). Partium stało pod zwierzchnictwem Siedmiogrodu. Sytuacja owa w pewnym sensie podnosiła dotąd politycznie niespecjalnie wysoką rangę miasta. Umożliwiła też stanie się przez Debreczyn przodującym ośrodkiem (silnej) węgierskiej reformacji.

Przeczytaj także...

Węgry. Krajoznawczy horoskop na najbliższy rok

Autorka: Katarzyna Kociuba

Jesteś ciekaw, co czeka Cię w tym roku? Nie masz pewności, czy urlop na Węgrzech to dobry pomysł? Dowiedz się, jakie wakacje czekają Ciebie i Twoich bliskich!

Segedyn. Miasto węgierskiego słońca

Autor: Jarosław Swajdo

Ponad dwóm tysiącom słonecznych godzin rocznie zawdzięcza Segedyn miano najbardziej słonecznego miasta Węgier. Słynie też ze swej segedyńskiej papryki oraz segedyńskiego salami (jako też z własnej odmiany segedyńskiej zupy rybnej).

Siedmiogród. Kraina wielu narodów

Autor: Cezary Rudziński

W rumuńskim i węgierskim to „Kraj za lasem”, gdyż nazwa ta powstawała, gdy ziemie te znajdowały się za puszczą porastająca góry Apuseni. Sasi i inni osiedlający się w nim Niemcy określali go jako Siedem Zamków, my – Siedem Grodów.

Poczytaj więcej o okolicy:

Eger. Symbol obrony przed turecką potęgą

Tokaj. Tokaj pić – zdrowie i radość

Hercegkút. Piwniczki z winem na stokach gór

Segedyn. Spacerkiem nad brzegiem Cisy