Dopiero w 1982 r. ruiny zamku Rabsztyn wpisane zostały do rejestru zabytków, a w 1990 r. zamek stał się własnością gminy Olkusz. I od tego czasu prowadzone są systematyczne prace zabezpieczające i rekonstrukcyjne.
Wysiłek dzierżawczyń stawów oraz ich działalność na rzecz odrodzenia gatunku pstrąga ojcowskiego zostały docenione. W 2018 roku otrzymały one nagrodę Parlamentu Europejskiego „Najbardziej innowacyjna rolniczka Europy”.
Pod koniec XIX w. założono w Ojcowie regionalne muzeum. Projekt utworzenia tu rezerwatu przyrody zrodził się już w 1924 roku. Ale park narodowy, jako szósty w Polsce, powstał dopiero w 1957 r.
Jaskinia Nietoperzowa stanowi, wraz z okolicznym terenem, własność prywatną Zygmunta Ferdeka i ma jego imię w drugim członie nazwy. Nazywana jest jednak także Jerzmanowicką, Księżą, Białą i Ferdkową.
Na przełomie XIV i XV w. Olkusz był jednym z największych ośrodków produkcji ołowiu w Europie, a tutejsi gwarkowie, jak z niemiecka nazywano właścicieli kopalń, należeli do ludzi bardzo zamożnych.
Ignacy Jan Paderewski był w latach 1897-1903 właścicielem dworu w pobliskiej wsi Kąśna Dolna. Bywał w nim z rzadka, ale zasłużył się dla okolicy, a zwłaszcza Ciężkowic, dofinansowując przedsięwzięcia lokalnej społeczności.
W jednym z ołtarzy bocznych znajduje się kopia późnogotyckiej rzeźby – Madonny z Krużlowej. Oryginał znajdował się w kościele do 1889 roku, kiedy to przejęło go Muzeum Narodowe w Krakowie. Teraz jest tu współczesna kopia.
Współcześnie Zator jest stolicą Doliny Karpia – projektu o charakterze turystycznym, skupiającym wokół idei okoliczne gminy. Bo też hodowla karpia w okolicy wzięła początek za panowania Bolesława Krzywoustego.
Andrychów został założony prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV w przez osadników z Moraw być może pod wodzą jakiegoś Indrzycha (Indrzychów). Potem nosił nazwę Henrichov a jeszcze później Jędrzychów.
GrapaSki, niewielka stacja narciarska na stokach Grapy, sąsiadująca z Kotelnicą i Białką Tatrzańską przez rzekę, nastawiona jest na narciarstwo rodzinne oraz sportowe. Czteroosobowa kanapa i dwa orczyki obsługują cztery trasy narciarskie.