Tartu
Dzieje kulturalnej stolicy Estonii

Stefan Batory nadał miastu flagę obowiązującą nadal. Tak jak polska biało-czerwoną, ale zamiast Orła Białego na czerwonej tarczy, z miejskim herbem: średniowieczną bramą i skrzyżowanymi nad nią kluczem i mieczem...
fot: Cezary Rudziński
Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
W najwyższym punkcie miasta, na Wzgórzu Katedralnym stoją ruiny potężnej niegdyś, ceglanej, gotyckiej katedry - Toomkirk.
  • Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
  • Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
  • Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
  • Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
  • Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
  • Tartu. Dzieje kulturalnej stolicy Estonii
Uwaga! Materiał został zamieszczony w naszym portalu już ponad rok temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Tartu, współcześnie drugie pod względem liczby mieszkańców, nieco ponad stutysięczne miasto Estonii, uważane jest za jej stolicę intelektualną i kulturalną.

Nazywane jest Atenami Emajögi od nazwy przepływającej przez nie rzeki, niemieckiej Embach, łączącej dwa największe jeziora Estonii: Pejpus i Vörtsjärv. Miasto ma wyjątkowo długą oraz bardzo dramatyczną historię. W V w. n.e. Estowie wznieśli w tym miejscu twierdzę, a obok niej osadę Tarbat. To od niej pochodzi nadana miastu później przez niemieckich krzyżowców nazwa Dorpat.

Gród Jarosława Mądrego

Z wykopalisk archeologicznych wynika, że w VII w. zbudowano tu drewniane fortyfikacje na wschodnim zboczu wzgórza Toomemägi, od strony rzeki. Historyczne dzieje miasta związane są jednak z kijowskim księciem Jarosławem I Mądrym, który podczas swoich podbojów dotarł znad Dniepru aż tutaj i w 1030 roku ? wtedy pojawiła się pierwsza o nim wzmianka ? założył, na tym samym wzgórzu Katedralnym, swój gród Juriew, od własnego imienia chrzestnego. Spaliło go w 1061 r. jedno z miejscowych plemion. Odbudowany, został ponownie spalony w 1138 r. i znowu odbudowany, stając się jedną z największych osad ruskich w tej części Europy. Później pojawił się tu zakon kawalerów mieczowych, którzy ? szczegóły pomijam ? ostatecznie opanowali Juriew w 1224 r. I już jako Dorpat miasto stało się ważnym ośrodkiem handlowym oraz siedzibą biskupstwa. Pod koniec XIII w. dołączyło ono do Związku Hanzeatyckiego stając, aż do końca XIX w., ważnym ośrodkiem kultury niemieckiej oraz handlowym i gospodarczym na szlaku z Lubeki do Nowogrodu Wielkiego. Podczas wojen inflanckich najpierw miasto poddało się Iwanowi Groźnemu, następnie stało częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego, a później Rzeczypospolitej, jako stolica województwa dorpackiego.

Pod biało-czerwoną flaga

Stefan Batory nadał miastu flagę obowiązującą nadal. Tak jak polska biało-czerwoną, ale zamiast Orła Białego na czerwonej tarczy, z miejskim herbem: średniowieczną bramą i skrzyżowanymi nad nią kluczem i mieczem. Później na kilkadziesiąt lat Dorpat stał się siedzibą szwedzkiego gubernatora Inflant, zaś od początku XVIII w. był we władaniu Rosji. Znacznie jednak zniszczony i spalony. Car Piotr I, aby umocnić rosyjskość miasta, polecił deportować z niego wszystkich nierosyjskich mieszkańców. Mieli oni sporo szczęścia, gdyż mogli wrócić z zesłania już po 6 latach. Dorpat trawiły jednak liczne, niszczące pożary w latach 1708, 1763 i 1775 oraz epidemie. Stara, średniowieczna drewniana zabudowa przestała istnieć. Liczba mieszkańców spadła w roku 1721 do niespełna stu! Odrodzenie nastąpiło za czasów carycy Katarzyny II. Po ostatnim niszczącym pożarze miasto odbudowano w stylu późnego baroku i klasycyzmu. Władczyni poleciła też zbudować kamienny most przez rzekę skracający drogę z Królewca do Sankt Petersburga. Car Aleksander I ponownie otworzył w 1802 r. tutejszy uniwersytet (o jego dziejach piszę osobno).

Dwa okresy niepodległości

Po I wojnie światowej oraz wojnie estońsko-bolszewickiej, 2 lutego 1920 r. Tartu otrzymało obecną, estońską nazwę. Wcześniej, gdyż 24 lutego 1918 roku, w ówczesnym jeszcze Dorpacie proklamowano niepodległość Estonii, na którą jego mieszkańcom przyszło jednak poczekać, ze względu na okupację niemiecką i wspomnianą wojnę z sowiecką Rosją, niemal dwa lata. Pierwsza niepodległość kraju skończyła się po wejściu w życie paktu Mołotow-Ribbentrop. W latach II wojny światowej Tartu zostało bardzo zniszczone. Po niej zaś zamknięte dla obcokrajowców ze względu na powstałą w nim wojskową bazę lotniczą. Miasto normalnie rozwija się dopiero od czasu ponownego odzyskania przez Estonię niepodległości w 1991 r. Zbudowano w nim kilka dużych, nowoczesnych i ciekawych architektonicznie wysokich gmachów biznesowych ze stali i szkła, a także apartamentowców mieszkalnych. Dzięki m.in. funduszom unijnym odnowiono wiele zabytkowych budynków. Świetnie prezentuje się klasycystyczny, główny budynek sławnego uniwersytetu. Niemal wszystko, co jest tu ciekawe i warte zobaczenia, znajduje się na prawym, zachodnim brzegu rzeki Emajögi. Niestety, trafiamy na fatalną pogodę.

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 27 maja 2016; Aktualizacja 3 czerwca 2016;
 
Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij