Prievidza
Nad górną Nitrą
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Rzeka Nitra w środkowej Słowacji ma zaledwie 169 km długości i jest, niestety, jedną z najbardziej zanieczyszczonych, głównie ściekami komunalnymi, u naszych południowych sąsiadów. Wypływa ze stoków góry Reváň w Małej Fatrze, na wysokości 1205 m n.p.m.
Przepływa przez miasta Prievidza, Partizanske, Topoličany i największe nad nią, Nitrę, wpływając do sztucznego zalewu na Dunaju. Określenie „Górna Nitra” ma tu jednak podwójne znaczenie. Zarówno górny bieg rzeki, jak i region geograficzny oraz administracyjny, którego głównym miastem powiatowym jest Prievidza. Sąsiadującym przez rzekę z historycznym miastem Bojnice.
Duopolis
Śródmieścia obu miast dzielą zaledwie trzy kilometry i często to centrum regionu nazywane jest Bojnicami-Previdzą. Coraz bardziej stając się duopolis – dwumiastem. Pierwsze szczyci się jednym z największych i najciekawszych na Słowacji zamkiem, kąpieliskiem i innymi atrakcjami. Drugie jest liczebniejsze, bo ma ponad 47 tys. mieszkańców i pod tym względem znajduje się na 11 miejscu w kraju. Z zabytków trzy stare kościoły, ale i bardzo różna zabudowa z kilku epok, w tym socjalistyczne bloki. Centrum jest dosyć kameralne, a w okolicach miasta, poza Bojnicami, jest kilka wartych poznania atrakcji. Na głównym placu miasta – Námestie Slobody (Wolności) stoi duży kamienny Pomnik Wolności z dominantą – kolumną na planie prostokąta z symboliczną postacią na szczycie oraz długą, poziomą ścianą wypełnioną realistycznymi płaskorzeźbami.
Przy placu tym mieści się też Miejskie biuro turystyczno-informacyjne, od którego rozpoczynamy poznawanie Prievidzy. Nieźle zaopatrzone, także w pamiątki, ale poza wydaną w ub. r. broszurką informacyjną „Prievidza i okolie” (tylko w języku słowackim), wszystkie publikacje informacyjne, nawet najmniejsze foldery i ulotki, mają swoją cenę zaczynającą się od 40-60 centów.
Stare i ciekawe dzieje
Historia miasta, a w jeszcze większym stopniu osadnictwa ludzi na tym terenie, jest bardzo długa. Dokładniej można ją poznać w tutejszym muzeum górnonitrzańskim. Ludzie mieszkali tu już w epoce kamiennej i brązu. Pozostawili archeologom liczne dowody tego. Najprawdopodobniej ziemie te należały w wiekach VII i VIII do Księstwa Nitrzańskiego, a później do Państwa Wielkomorawskiego. Pierwsza pisemna wzmianka o Prievidzy pochodzi z roku 1113. W I połowie XIV w. osada znajdowała się na skrzyżowaniu ważnych traktów handlowych. Co sprzyjało rozwojowi handlu i rzemiosła. Najstarszym tu było garncarstwo i obróbka metalu, później także tkactwo.
Na handlowych traktach
Przywileje miejskie nadała Prievidzy królowa Maria w roku 1383. Miasteczko nie miało jednak umocnień i w przypadku zagrożenia pomagały mu sąsiednie Bojnice. Okres wolnego rozwoju gospodarczego trwał tu jednak krótko. Od połowy XV wieku aż do końca feudalizmu, miasteczko wchodziło w skład dóbr bojnickich. Impulsem dalszego rozwoju gospodarczego w połowie następnego wieku stało się przerwanie traktu handlowego między Siedmiogrodem i Wiedniem, po zajęciu południowych Węgier przez Turków. Prievidza znalazła się wówczas na głównym szlaku gospodarczym w kraju.
Dodaj komentarz