Wilno
Narodowa nekropolia na Rossie

Do 1939 roku cmentarzem opiekowali się mieszkańcy i władze miasta. Po upadku II Rzeczpospolitej cmentarz zaczął popadać w ruinę. Władze litewskie prowadzące politykę zacierania śladów polskości nie troszczyły się o nekropolie.
fot: Barbara Górecka
Wilno. Narodowa nekropolia na Rossie
W latach 80. Cmentarzowi groziło zniszczenie. Planowano poprowadzenie tędy arterii komunikacyjnej. W obronie cmentarza stanęła społeczność polska i część litewskiej. Nekropolią zaopiekował się Związek Polaków na Litwie.
To już 10 lat! Materiał został zamieszczony w naszym portalu ponad dekadę temu.
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!

Rossa to miejsce spoczynku wielu zasłużonych ludzi dla kultury polskiej i litewskiej. Jeden z bardziej fascynujących pomników przeszłości, jakie ma Wilno.

Zobaczymy tu takie nazwiska jak: Euzebiusz Słowacki, Władysław Syrokomla, hr. Eustachy Tyszkiewicz, Antoni Wiwulski, Józef Łukaszewicz, Władysław Abramowicz i wielu innych. Znajdziemy tu też pomnik Joachima Lelewela i wymowną rzeźbę „Anioł śmierci” na grobie Izy Salmonowiczówny.

Daty powstawania cmentarza podawane są bardzo różnie – rok 1690, 1769 lub 1801. Przyjmuję datę 6 maja 1801 r., kiedy to został założony cmentarz parafialny kościoła pw. Wniebowstąpienia Pańskiego. Początkowo był on pod opieką księży misjonarzy. Pod budowę tej nekropolii wyznaczono obszar na obrzeżach Wilna zwany Rossą. W 1820 r. misjonarze otoczyli teren murem. Na przełomie XIX i XX wieku zbudowano Bramę Główną i stojącą obok niej kaplicę Jasieńskich. W latach trzydziestych XX wieku bramę przebudowano tak, aby tworzyła z murem i kaplicą całość.

Kaplicę cmentarną zbudowano w latach 1841-50 w stylu neogotyckim, obok niej stoi wysoka dzwonnica z tego samego czasu. Kaplica podzielona jest na dwie części. W górnej odbywały się nabożeństwa pogrzebowe, a dolna jest kryptą grobową. Po wojnie wnętrze kaplicy zostało całkowicie zdewastowane. W 1990 r. zaczęto ją odnawiać. W krypcie spoczywają między innymi fundatorzy kaplicy: ks. Józef Bogdanowicz i Jan Waszkiewicz. Przy ścianie pochowany jest Joachim Lelewel – profesor historii na Uniwersytecie Wileńskim. Za patriotyczne poglądy został usunięty z uczelni. Emigrował do Brukseli a potem do Paryża, gdzie prowadził działalność patriotyczną. Zmarł w Paryżu i tam został pochowany. Jego szczątki sprowadzono na Rossę w 1929 r.

Z drugiej strony kaplicy stoi jedna z najciekawszych na Rossie rzeźb – przedstawiająca anioła niosącego kaganek oświaty. Znajduje się  na grobie Józefa Montwiłła. Był on ekonomistą i bankowcem, największym wileńskim filantropem. Zakładał sierocińce i przytułki dla ubogich, prowadził działalność oświatową. Ufundował szkoły dla organistów i rysunkową. Pomagał zakładać wiele towarzystw pomagających ubogim. Obok kaplicy znajdowały się charakterystyczne dla Wilna katakumby. Zostały jednak zniszczone w 1952 r. Na Rossie jest wiele ogromnych kaplic – grobowców. Należą one do możnych tego miasta.

Czytaj dalej - strony: 1 2

Poczytaj więcej o okolicy:

Dodano: 24 października 2010; Aktualizacja 2 lipca 2022;

Komentarze: 2

    wędrowiec, 24 października 2010 @ 20:24

    Warto wiedzieć, że pod bramą główną cmentarza kręcą się młodzi Polacy (z Wilna). Proponują oprowadzenie po cmentarzu. Można się oczywiście naciąć, ale są i tacy, którzy wiedzą sporo i naprawdę potrafią trafić gdzie trzeba i opowiedzieć. Kto chce, może skorzystać z usługi.
    Zadowolonym rekomenduję opłatę w litach, a jeśli w złotówkach to formie papierka (10 zł), bo monet polskich nie da się wymienić w kantorze.

    kasienka.te, 27 października 2010 @ 09:25

    gwoli ścisłości: ta poezja to „Beniowski””.

Dodaj komentarz
(Dozwolone typy plików: jpg, gif, png, maksymalny waga pliku: 4MB.)
(wymagany, niepublikowany)
Wszystkie materiały zamieszczone na naszym portalu chronione są prawem autorskim. Możesz skopiować je na własny użytek.
Jeśli chcesz rozpowszechniać je dla zysku bez zgody redakcji i autora – szukaj adwokata!
Zamknij