Erywań
Perski Błękitny Meczet
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Przy jednej z głównych ulic Erywania, alei Mesropa Mesztoca, żyjącego w IV w. n.e., twórcy ormiańskiego alfabetu, uwagę zwraca duży portal z bramą wejściową, wyłożony we wschodnie wzory geometryczne kilku barwnymi płytkami z majoliki. To wejście do jedynego zachowanego w armeńskiej stolicy Błękitnego Meczetu.
Nazywano go po arabsku Gok Jami, chociaż jest on świątynią perską. W ciągu wielowiekowej skomplikowanej historii Armenia i liczący już 28 wieków Erywań kilkakrotnie były we władaniu Persów.
Trochę historii
Nie wnikając w szczegóły wspomnę, że w starożytności miało to miejsce dwukrotnie. Od czasów perskiego króla Dariusza I (522-486 p.n.e.) do zdobycia tych obszarów przez Aleksandra Macedońskiego w 330 r. p.n.e. A następnie w latach 253-287 n.e., od zawojowania ich przez perskiego króla Szapura ? do przywrócenia przez Rzymian królestwa Armenii. Później ziemie te, w różnych częściach, podporządkowane były Persom i Turkom, lub odwrotnie. W czasach nam bliższych, na początku XVII w., Persowie utworzyli Emirat Erywania i rządzili w nim do czasu włączenia go i innych ziem armeńskich do Rosji w 1828 r.
Centrum Kultury Iranu
Błękitny Meczet zbudował perski gubernator Hussejn Ali Chan w 1765 r. Persja była wówczas imperium Safawidów, w którym religią panująca był muzułmański szyizm, a nowa świątynia w Erywaniu stała się miejscem piątkowych kazań. I największym wśród blisko 10. meczetów w obecnej armeńskiej stolicy. Powstała przy nim medresa ? szkoła koraniczna. W czasach sowieckich, w 1931 r., został on zamknięty i zamieniony w miejskie muzeum. Pozostałe meczety zburzono, Błękitny też z czasem popadł w ruinę. Funkcje religijne przywrócono mu dopiero w niepodległej Armenii. A dzięki środkom irańskim cały kompleks zrewaloryzowano w latach 1996-99 i przekształcono w Centrum Kultury Iranu. O czym można przeczytać na tablicy informacyjnej, m.in. w języku angielskim.
Szabestan, kopuła i minaret
Centralna sala modłów ma 442 m? powierzchni i kopułę o 20 m wysokości, zaś minaret ? 26 m. Ponadto w kompleksie tym znajduje się 26 innych sal i pomieszczeń. Jego plan ? model widziany z ?lotu ptaka? przedstawiono w specjalnej gablocie, zaznaczając 11 obiektów. W tym, poza Szabestanem ? główna salą modłów, także bibliotekę, salę konferencyjną, sale wykładowe nazywane klasami, wystawy: fotografii meczetu i irańskiego rękodzieła ? głównie ceramiki, biuro administracji meczetu i siedziby imama, posterunek policji oraz pomieszczenia gospodarcze. Z zaskoczeniem stwierdziłem jednak, że model ten jest bardzo niedokładny. Nie zaznaczono portalu od strony ulicy, przez który wchodzi się po schodach w dół, gdyż kompleks położony jest poniżej jej poziomu, ani drugiego, pięknego portalu wewnętrznego na osi prostopadłej do wejścia do Szabestanu, jak również minaretu w narożniku całego kompleksu. Nie uwzględniono też w jego opisie rozległego ogrodu ? cały ten zespół zajmuje 7 tys. m? ? chociaż widać go na makiecie. Pośrodku jest fontanna do rytualnych ablucji, są też ścieżki i alejki oraz mnóstwo zieleni, w tym stare drzewa.
Warto wiedzieć
Piękny kształt ma kopuła nad Szabestanem. Pokryta jest majolikowymi płytkami w kolorze lazuru, bogato zdobiona różnymi wzorami w pastelowych kolorach oraz inskrypcjami. Wnętrze głównej sali modłów jest skromne. Bardzo jasne zarówno dzięki oknom otaczającym podstawę kopuły, jak i barwom jej ścian oraz wnętrza. Skromne są: mihrab i minbar. Brak wewnątrz, poza kilkoma wyjątkami, zdobień, czy tak charakterystycznych dla perskich meczetów mozaik. Budynki i pomieszczenia otaczające ogród ? dziedziniec zbudowane są z surowej cegły. Tylko w jednej, dużej sali wystawowej, zauważyłem delikatne majolikowe zdobienia łuków stropu.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz