Iwonicz
Zimowy pałac Załuskich
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W Iwoniczu (wsi) można obejrzeć stary park i zimowy pałac Załuskich. Gdy nie ma zieleni (byłam tu wczesną wiosną) teren niezbyt zachwyca. Ale od czego jest wyobraźnia?
Pierwsza informacja o dworze we wsi Iwonicz pochodzi z 1442 roku. Z czasem powstała budowa obronna, a świadczą o tym zachowane wały ziemne. Później je wykorzystano jako groble oddzielające stawy. Wiadomo że na miejscu ówczesnego dworu stoi obecny pałac Załuskich. Po starym dworze pozostał dość zaniedbany budynek zwany oficyną dworską. Pierwszy pałac był zbudowany z modrzewia. Z latami budynek niszczał. Michał Załuski i jego żona Helena z Brzostowskich postanowili wybudować nowy pałac. Trwało to dość długo. Plany zakładały elegancką sylwetkę budynku i wygodne wnętrza. Miał też być zabezpieczony przed wilgocią i zimnem, czego brakowało we wcześniejszej budowli. Prace budowlane trwały dwa lata i zakończyły się w 1883 roku. Wtedy też nowy budynek poświęcił proboszcz Iwonicza. W ścianę wbudowano metalową puszkę z dokumentem pergaminowym upamiętniającym to wydarzenie.
Załuscy lubili to miejsce…
Pałac zbudowano cegły i podpiwniczono. Nakryto go niskim czterospadowym dachem. Jest to duży budynek i właściwie nie był zmieniany od początku istnienia. Jest prostokątny, piętrowy i zdobiony. Od frontu ma czterokolumnowy portyk zwieńczony trójkątnym przyczółkiem. W nim jest herb Junosza czyli rodu Załuskich i Strzemię z rodu Brzostowskich. Przy narożnikach budynek ma dwa wykusze. Po obydwu stronach pałacu znajdują się portyki dźwigające tarasy. Północna elewacja składa się z dwóch ryzalitów połączonych galerią ze szklanym dachem. Pałac stał nad stawami i otoczony był starymi drzewami.
Chociaż budynek przetrwał do naszych czasów to zniszczenia i grabieże go nie omijały. W czasie I wojny światowej mieszkał tu rosyjski generał ze swoim sztabem. Z biblioteki rozgrabiono dużą część bogatych zbiorów. W czasie II wojny światowej w rezydencji zamieszkał oddział SS i ponownie go ograbiono i zniszczono. Po 1944 roku został znacjonalizowany i wielokrotnie zmieniał użytkowników. Obecnie zawiaduje nim Uniwersytet Rzeszowski. Znajduje się w nim Międzynarodowe Centrum Edukacji Ekologicznej.
Spacerkiem po parku
Pałac stoi pośrodku parku. Wiele tu drzew pomnikowych rosnących pojedynczo ale też w małych skupiskach. Są to dęby szypułkowe, buki, graby, jesiony, kasztanowce, klony, jawory? Projektowaniem parku i ogrodu zajmowała się Amelia Załuska. Z Włoch sprowadzała drzewka owocowe. Sad dostarczał owoców rodzinie, a także kuracjuszom z pobliskiego Iwonicza-Zdroju. Dbano również o warzywniak. Amelia Załuska dbała o klomby i rabaty kwiatowe. Ogród zaplanowany był na trzech tarasach. Pośród tego wszystkiego na groblach zrobiono alejki spacerowe lipowe i grabowe. Do dziś zachowały się fragmenty ogrodu i oranżeria w kształcie rotundy.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- filmik autorki
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz