Nowy Wiśnicz
Matejko i Pilecki w dworku Koryznówka

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Nowy Wiśnicz, miasteczko i siedziba gminy w Małopolsce, ma już 8-wiekową historię. W XII w. był wsią klasztorną, należącą później kolejno do dwu rodów szlacheckich.
W roku 1616 otrzymał status miasta, który utracił w 1934 r. i odzyskał w 1995 roku. W gminie tej leży również wieś Stary Wiśnicz. W Nowym Wiśniczu zachował się układ urbanistyczny, mimo pożaru, który 3 lipca 1863 r. zniszczył niemal całkowicie ówczesne drewniane miasteczko. Poza tym zespół zamkowy z XVI w, ratusz, kościół p.w. Wniebowzięcia NMP z 1620 r., dawny klasztor karmelitów zamieniony na – nadal czynne – więzienie oraz kilka domów z XVII-XVIII.
Rodzinna historia
Między zamkiem i więzieniem stoi drewniany dworek Koryznówka. Jedno z trzech, obok domu rodzinnego Jana Matejki przy ul. Floriańskiej w Krakowie oraz domu w Krzesławicach, muzeum pamiątek po malarzu. Dworek jest niewielki, z gankiem i klombem przed nim. Jego nazwa pochodzi od nazwiska poprzedniego właściciela tej ziemi, Koryzny. A zbudował go w latach 50. XIX w, jako letniskowy, Leonard Serafiński, którego rodzina miała mieszkanie w wiśnickim rynku. Po wspomnianym pożarze miasta przeniosła się do niego.
Leonard Serafiński zaprzyjaźniony był z Janem Matejką (1838-93) jeszcze w czasach jego nauki w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. A gdy ożenił się z Joanną, siostrą żony malarza, Teodory Giebułtowskiej, połączyły ich związki rodzinne i serdeczne stosunki. Jan Matejko często przyjeżdżał na wypoczynek do Koryznówki, także z żoną i dziećmi. Córka gospodarzy, Stanisława Serafińska (1856-1924) napisała później wspomnienia, w znacznym stopniu poświęcone sławnemu wujowi, które stały się ważnym źródłem informacji o nim, a już po jego śmierci – o I wojnie światowej na tym terenie.
„Kasztelanka” na banknotach
Dodam, że Jan Matejko namalował w roku 1887 jej portret nazwany „Kasztelanka”, którego oryginał znajduje się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Istnieje również jego kopia z lat 20-tych XX w. Wiąże się z nim ciekawa historia. Gdy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości po I wojnie światowej wprowadzano nową walutę – złotego, to na banknocie Banku Polskiego o nominale 5 zł znalazła się głowa kobiety, wzorowana na tym portrecie. Banknot ten był w obiegu aż do II wojny światowej, a podczas niej wzór ten, nieco zmieniony i z napisem „Bank Emisyjny w Polsce” powtórzony został, na również 5-złotowym banknocie okupacyjnym (tzw. „młynarki”) Generalnego Gubernatorstwa.
Z wielu ciekawostek związanych z pobytami Jana Matejki w Nowym Wiśniczu, przytoczę jeszcze jedną. W lecie 1863 roku artysta przedłużył nieco zaplanowany tu pobyt i zrobił szkice widoków miasta tuż przed wspomnianym wielkim pożarem. Dzięki temu wiadomo, jak wyglądał drewniany Nowy Wiśnicz. W Koryznówce Matejko nie malował, chociaż są w niej obrazy jego pędzla – portrety rodziców żony, Antoniego i Pauliny Giebułtowskich.
Pamiątki zgromadzone w dworku
Sporo jednak rysował, m.in. karykatury i szkicował, a niektóre z tych prac można oglądać w tutejszym muzeum. Dworek bez przerwy pozostaje w rękach rodziny jego budowniczych i pierwszych właścicieli. Przy czym z niezmienionym wyposażeniem z czasów, gdy bywał w nim Jan Matejko. Przeszedł tylko w latach 1975-1980 gruntowny remont, a od 1981 r. jest w nim muzeum – oddział Muzeum Okręgowego w Tarnowie. Jego kierowniczką jest potomkini rodu, Maria Serafińska-Domańska.
Dodaj komentarz