Kraków
Dworek Jana Matejki w Krzesławicach
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Obecny dworek w Krzesławicach został zbudowany w 1826 roku przez bogatą krakowską rodzinę bankierską Kirchmayerów. Z miejscem tym ściśle związany był jeden z twórców Konstytucji 3 Maja ? Hugo Kołłątaj oraz malarz Jan Matejko.
Teraz muzeum dworek Jana Matejki w Krzesławicach jest własnością Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. Nie jest to jednak typowe muzeum czy salon wystawowy. Z sześciu pokoi będących w dyspozycji Towarzystwa, jeden poświęcono Hugonowi Kołłątajowi. Drugi, największy przeznaczono na świetlicę. W czterech pozostałych zgromadzono pamiątki po Matejce: stare fotografie, obrazy, w tym Poczet Królów Polskich. Dworek ? muzeum otwarto 1 stycznia 1966 roku. 28 czerwca tego samego roku w ścianę frontonową wmurowano tablicę pamiątkową z medalionem przedstawiającym głowę Matejki. W 1994 roku przed dworkiem odsłonięto pomnik z popiersiem Jana Matejki w kapeluszu. Jest to dzieło prof. Czesława Dźwigaja.
Historia dworku jest dość odległa i ciekawa
W 1788 roku majątek krzesławicki wydzierżawił rektor Akademii Krakowskiej, Hugo Kołłątaj. Zbudował dworek dla swojej matki. Stał on w innym miejscu niż obecny. Po odebraniu dworku Kołłątajowi, budowla zaczęła niszczeć. Zajmował ją wtedy Karol Głębocki. Jakiś czas jeszcze mieszkała tu matka (Marianna z Mierzyńskich ) i siostra Kołłątaja. Kiedy zbudowano nowy dwór, tamta budowla pełniła funkcję kuchni letniej. Rozebrano ją w 1918 roku. Na początku XIX wieku dwór zakupili Kirchmayerowie. W 1826 roku postawili w nowym miejscu nowy dwór. To ten, który stoi do dzisiaj. Dobra te dzierżawił przez pewien czas Kazimierz Girtler, który zostawił ciekawe pamiętniki dotyczące terenów obecnej Nowej Huty. Z Kirchmayerami spokrewniony był Jan Matejko. Ponieważ lekarz zalecił dzieciom Matejki wiejskie powietrze, malarz kupił ten dworek w 1876 roku. Na ten cel sprzedał obraz ?Stefan Batory pod Pskowem?. Dworek został przebudowany i rozbudowany według projektu artysty. Było to dla malarza miejsce odskoczni od ruchu miejskiego. Tu stworzył wiele swoich dzieł, głównie portrety i szkice. Tu powstał też cykl obrazów historycznych, między innymi ?Kościuszko pod Racławicami?, do którego pozowali miejscowi chłopi. Jan Matejko wybudował z własnych funduszy drewnianą szkolę we wsi. To ta, która stoi do dzisiaj i mieści się w niej dom kultury.
Bardzo blisko ruiny
Matejko zmarł 1 listopada 1893 roku, a oryginalną klepsydrę znajdziemy w dworku. Zgodnie z jego testamentem, dworek odziedziczył najstarszy syn Tadeusz. Dwa lata później Tadeusz sprzedał dworek zarządcy Teodorowi Cybulskiemu. Kolejnym właścicielem była Maria Burzyńska, córka Teodora. Dworek bardzo podupadał, bo Marii nie stać było na jego remonty. W czasie II wojny światowej, stacjonowało tu przez rok wojsko niemieckie. Zdewastowano park, wycięto drzewa. W 1945 roku dworek był niemal ruiną. Zawaliła się pracownia Matejki, woda wlewała się przez dziurawe rynny i dach, a ściany pokryły się grzybem. Ówczesne władze ulokowały w dworku lokatorów. W dawnym salonie Matejki mieszkała jedna rodzina, a w jadalni druga. Byli to ludzie z marginesu społecznego. Zniszczyli w domu wszystko. Porozbijali piece kaflowe, powybijali szyby w oknach i wstawili w nie deski, pozrywali podłogi?
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Spacerkiem po Nowej Hucie
Nowa Huta. Dziś dzielnica Krakowa. Kiedyś może... samodzielne miasto. Bo przecież ma własne dzieje, ma własny charakter!
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz