Šamorin
Nad Wielkim i Małym Dunajem
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Uczył się tu Milan Rostislav Štefanik
Wśród uczniów był także Słowak, później wybitny astronom, polityk i francuski pilot wojskowy awansowany później do stopnia czechosłowackiego generała, Milan Rastislav Štefánik (1880-1919). Współtwórca, z Tomaszem G. Masarykiem, w 1918 roku, Republiki Czechosłowackiej. Jego pobyt w Šamorine upamiętnia płaskorzeźba i tablica z roku 1930 dłuta Ladislava Majerského na pomniku. Pierwotnie znajdowała się ona na ścianie ewangelickiej fary. Ciekawy jest także, stojący w Rynku głównym, barokowy „Obelisk koronacyjny” NM Panny. Obok niego zaś stara studnia.
Wart uwagi, wśród kilku innych obiektów, jest także współczesny pomnik króla – św. Stefana I, dzieło słowackiego rzeźbiarza. Jak również stojące przed budynkiem Urzędu Miejskiego popiersie młodego króla węgierskiego Mathiasa (Macieja Korwina, 1443-90), który w 1466 r. odwiedził miasto. Wspomniana synagoga jest jednym z najmłodszych tutejszych zabytków. Wzniesiono ją w 1912 r. we wschodniej części miasta, w stylu eklektycznym, nazywanym tu romantycznym, z elementami architektury mauretańskiej i orientalnej. Obok zbudowano mykwę – rytualną łaźnię, cheder – szkołę i inne budynki gminy żydowskiej. Powstała ona tu w roku 1860.
Synagoga i Dalajlama XIV
Budynek przetrwał wojnę, chociaż w 1945 r. Niemcy usiłowali go wysadzić, a w czasach komunistycznych służył jako magazyn. Później stał opuszczony i niszczał, gdyż nie mieszka tu już żaden wyznawca judaizmu. W 1995 roku przed zagładą uratowali ją, przejmując, Suzanna i Tsaba Kissowcowie, przekształcając w międzynarodowe centrum dialogu kultur, At Home Galery. Przyciąga ono artystów, muzyków i inne osobistości kulturalne z całego świata. Z zewnątrz synagogę ładnie odnowiono, zaniedbane wnętrze wygląda tak, jak gdyby czekało na kapitalny remont.
Postanowiono pozostawić je jednak w takim właśnie stanie, aby przypominać tragiczną przeszłość. Z synagogą związane jest ciekawe wydarzenie współczesne. W roku 2000 odwiedził ją Jego Świątobliwość Dalajlama XIV i dokończył tworzenie w niej piaskowej mandali, wykonanej przez mnichów tybetańskich. Otworzył też w dawnym chederze – żydowskiej szkole – Dom Sztuki, służący jako miejsce pobytu zapraszanych artystów. Synagoga ta znajduje się na Słowackim szlaku żydowskiego dziedzictwa kulturalnego.
Čilistov: X-bionic Sphere
Na obrzeżach miasta jest też zabytkowy cintorin, jak nazywa się tu kirkut – żydowski cmentarz. Z jednej z macew grobowych na nim pochodziła marmurowa podstawa pięcioramiennej czerwonej gwiazdy z sierpem i młotem, jaka leży, i sfotografowałem ją, na podłodze synagogi. Ale poza sakralnymi, zabytków jest tu zaskakująco niewiele. Jakiś dom, chyba czynszowy, z przełomu XIX i XX wieku, trochę, może starszych budynków parterowych lub jednopiętrowych. Dominuje budownictwo współczesne z różnych okresów oraz standardów.
W naddunajskiej dzielnicy Čilistov, wczśniej osobnej miejscowości, w 2014 r. otwarto tzw. Resort X-bionic Sphere. Jest to obszerny park obok hotelu Kormoran, obejmujący jedną z martwych odnóg Dunaju, nad którą przerzucono most, ustawiono rzeźby w drewnianych pniach oraz różne urządzenia sportowe i rekreacyjne. W kompleksie tym jest m.in. restauracja, kryta pływalnia i otwarte baseny, centrum wellness, a także ośrodek jazdy konnej. Po drugiej, południowej, stronie tej wodnej odnogi, teren wznosi się na wysokość wałów ochronnych Dunaju. Po ich koronie przebiega szeroka, międzynarodowa trasa rowerowa z Niemiec, przez Austrię i Słowację aż do Budapesztu. Mogą z niej korzystać również piesi oraz wrotkarze.
Dodaj komentarz