Nitra
Najstarszy gród na Słowacji
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
W roku 1248 Nitra za zasługi w obronie przed Tatarami została wolnym miastem królewskim, z wieloma przywilejami. Lokacja obejmowała jednak tylko Dolne Miasto. Górne, w obrębie murów zamkowych, należało do biskupstwa, a zarządzane było przez królewskiego żupana. Ale w 40 lat później węgierski król Władysław IV (Kumańczyk, 1262-90) całe miasto podarował biskupstwu. Rozpoczęła się kilkuwiekowa, do roku 1848, historia sporu mieszczan z władzą kościelną. Z epizodami: zajęciem na rok, w 1471 r. Nitry przez wojska polskie pod wodzą Piotra Dunina i okupacji tureckiej w latach 1663-64.
Kres biskupiej samowoli
I bardzo dotkliwym objęciem mieszczan pańszczyzną na rzecz biskupów, łupieniem przez tych ostatnich mieszkańców i miasta itp. Równocześnie jednak z dużymi zmianami w Nitrze i na zamku. Odbudową miasta po zniszczeniach, przebudową katedry, wznoszeniem nowych gmachów. I tragiczną – zmarła jedna trzecia mieszkańców – zarazą w latach 1739-40. W marcu 1848 r. podczas Wiosny Ludów Nitra uzyskała niezależność od biskupstwa i własności szlacheckiej, a wszystkie jej części połączono w jedno miasto. Ciągle jednak niewielkie, gdyż według spisu ludności mieszkało w nim wówczas zaledwie 9483 ludzi.
Lata I wojny światowej, to zamiana Nitry w wielki lazaret, co spowodowało ogromne problemy z wodą i żywnością. Skoro jednak 16-tysięcznemu wówczas miastu nagle przybyło około 10 tys. wojskowych chorych i personelu szpitalnego, to trudno się dziwić. W grudniu 1918, pomimo oporu tutejszych Węgrów, miasto, wraz z całą Słowacją, weszło w skład Czechosłowacji. Później (1939-45) był epizod ze słowackim państwem faszystowskim księdza Tiso, z dramatyczną końcówką II wojny światowej. Pomimo opuszczenia miasta przez Niemców, o czym Sowieci wiedzieli, 26 marca 1945 r., w poniedziałek wielkanocny rano zbombardowali Nitrę.
Zemsta sowietów
W masowym ataku bombowców w ruinę zamieniło się ponad 50 domów, blisko 300 dalszych uległo uszkodzeniu. Zrujnowane zostało centrum, zginęło co najmniej 345 ludzi, w tym zaledwie po ośmiu żołnierzy niemieckich i słowackich. Tu tłumaczone jest to zemstą za sojusz Słowacji z hitlerowską III Rzeszą i nieprzyłączenie się Nitry w 1944 r. do Słowackiego Powstania Narodowego. Po odbudowie i powojennym rozwoju, także przemysłowym, miasto liczy obecnie oficjalnie ponad 78,5 tys. stałych mieszkańców. W rzeczywistości, gdyż nie wszyscy meldują się, o kilka tysięcy więcej.
Jest siedzibą władz kraju (województwa) i powiatu, z kilkoma cennymi zabytkami oraz innymi atrakcjami. W mieście należą do nich przede wszystkim dwa kościoły: sv. Ladislava (św. Władysława) i sv. Štefana (św. Stefana). Ponadto klasztorny kompleks pijarów, ładnie zachowania Wielka Synagoga oraz Muzeum Misyjne. Ale „perłą w kornie” nie tylko Nitry, ale i całej Słowacji, jest zabytkowy kompleks na skalistym wzgórzu Zobor.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz