Dojechać tu trudno, chociaż to zaledwie trochę ponad 40 kilometrów od Przemyśla. Do Lwowa jest ponad dwukrotnie dalej. Ale droga od granicy, w odróżnieniu od lwowskiej, koszmarna.

Trudno znaleźć bardziej delikatne określenie na te dziesiątki wypełnionych wodą i błotem dziur niemal w każdym metrze kwadratowym niegdyś asfaltowej nawierzchni. Ale warto trochę pomęczyć się, aby zobaczyć Sambor.

Przemarsz wojsk?

W czasach międzywojennych, a wcześniej austriackich, galicyjskie miasto powiatowe. A w I Rzeczypospolitej dosyć ważny ośrodek gospodarczy. Miasto uległo co prawda najazdowi tatarskiemu w 1498 roku ? i paru innym, wcześniejszym, ?pohańców?. Ale nie zdołali go, mimo oblężenia,  zdobyć ani kozacy zbuntowanego ?Chmiela? w 1648 r., ani wojska madziarskie Jerzego II Rakoczego podczas najazdu na ziemie polskie w 1657 r. Dzieje tego, dziś około 35-tysięcznego, rejonowego (powiatowego) miasta na lewym brzegu Dniestru, są jednak znacznie starsze.

Dawne dzieje

W dokumentach po raz pierwszy wspomniane zostało już w roku 1241. Założyli je prawdopodobnie ocaleli z tatarsko ? mongolskiego najazdu, zatrzymanego dopiero pod Legnicą, mieszkańcy zniszczonego niemal całkowicie odległego obecnie o kilkanaście kilometrów Starego Sambora. Nowe miejsce nazwali Pohoniczem, potocznie Nowym Samborem. Ale miastem Sambor stał się gdy założył je w 1390 roku na prawie magdeburskim wojewoda krakowski Spytko z Melsztyna. Właściciel zresztą całej samborszczyzny. Sambor szybko stał się ważnym ośrodkiem miejskim Ziemi Przemyskiej. W 1413 r. przeszedł w ręce rodu Odrowążów. Był on słynny z dochodowego handlu węgierskim winem, a na pięć jarmarków rocznie, kupcy zjeżdżali nawet z daleka. W latach 30. XVI wieku kupiła miasto królowa Bona.

Stąd ruszyła pierwsza dymitriada

Na początku XVII wieku Sambor przeszedł w jeszcze inny sposób do historii Polski, co miało zresztą dalekosiężne skutki. To przecież tutaj, do ówczesnego, nieistniejącego już pałacu wojewody Jerzego Mniszcha przyplątał się, podobno ?cudownie ocalony? moskiewski carewicz Dymitr.Tak, ten sam, który jako Samozwaniec I pozyskał rękę urodzonej w Samborze córki tegoż wojewody Maryny Mniszchówny (1588-1614). Która w rezultacie tego mariażu została później, chociaż na krótko, moskiewską carycą. Bo to z Sambora 28 września 1604 roku wyruszyła, wspierana przez teścia, wyprawa Dymitra na Moskwę.

Przeczytaj także...

Chomiak. Na szczyt śladami Orłowicza

Autor: Andrzej Ochremiak

Dawni turyści wybierający się na Chomiak dojeżdżali najczęściej dorożkami z Jaremcza do doliny potoku Żeniec lub nieco dalej do doliny Prutca Jabłonickiego. My, ze względu na ograniczony czas oraz brak dorożek, wybraliśmy wersję najszybszą i najdroższą zarazem. Do początku szlaku na Chomiak dotarliśmy taksówką.

Winnica. Miasteczko na Dzikich Polach

Autor: Cezary Rudziński

Miasto ma kilkusetletnią burzliwą historię, wielokrotnie w wyniku najazdów tatarskich i buntów kozackich padało ofiarą zniszczeń. Przez 224 lata należało do Rzeczypospolitej Obojga Narodów. I odgrywało w niej znaczącą rolę.

Sambor. Zabytki galicyjskiego miasteczka

Autor: Cezary Rudziński

Najcenniejszym zabytkiem Sambora jest jednak katolicki kościół farny p.w. Matki Boskiej i Ścięcia św. Jana Chrzciciela. Budowano go z cegieł na kamiennym cokole, jako trzynawową bazylikę, ponad wiek, od XV do połowy XVI w. Przebudowano zaś po pożarze w 1637 roku.

Poczytaj więcej o okolicy:

Lwów. Cmentarz Łyczakowski: rezerwat historii

Urycz. Tustań, czyli "Zatrzymaj się tutaj"

Kołomyja. Muzeum Huculszczyzny i Pokucia

Jaremcze. Górski kurort i stolica Hucułów