Kromierzyż (Krom?řiž) to historyczna rezydencja biskupów i arcybiskupów ołomunieckich. Od średniowiecza do XIX wieku tutaj urzędowali. Dziś to jedno z ładniejszych miast morawskich.

Po wysiedleniu ludności niemieckiej, miasto stało się prowincjonalnym miasteczkiem. Słynęło tylko z chóru męskiego i tradycji muzycznych. W mieście ciekawe są zbiory zamkowe i piękne parki miejskie, dlatego warto tu zajrzeć.

Świadek historii

W XIII wieku Kromierzyż założył go biskup Bruno ze Schaumburku. Powstała kapituła i zamek. W 1260 roku osada otrzymała prawa miejskie. Wybudowano wtedy mury i bramy.
W czasie wojen husyckich w XV wieku, a potem w czasie wojny trzydziestoletniej Kromierzyż został dość mocno zniszczony. W drugiej połowie XVII wieku zaczęto jego odbudowę, a głównym patronem był książę ? biskup Karl Eusebius von Liechtenstein-Kastelcorn. W tamtych czasach był to najbogatszy ród na Morawach. Książę wydał ogromne pieniądze na powiększenie zbiorów zamkowych i organizowanie życia muzycznego. Założył szkołę chórzystów, utrzymywał orkiestrę dworską i zatrudniał sławnych kapelmistrzów.
W 1849 roku do pałacu przeniesiono obrady parlamentu austriackiego. Wtedy miasto nazywało się Kremsier. Po kilku miesiącach parlament został rozwiązany przez rząd Schwarzenberga. Do miasta wysłano zastępy policji, która miała aresztować bardziej radykalnych posłów. Po tych wydarzeniach rządy objęła dynastia Habsburgów.
W 1885 roku miasto było świadkiem spotkania cesarza austriackiego Franciszka Józefa I z carem Aleksandrem III.

Na starym mieście

Centrum Starego Miasta stanowi Velké nám?sti. Dawniej było tu targowisko. Teraz jest to duży zadbany plac otoczony pięknie odrestaurowanymi kamieniczkami z arkadami. Na placu stoi kolumna morowa z 1680 roku i fontanna z 1655 roku. Otoczone są czterema lipami. Inna kolumna, Trójcy Przenajświętszej z 1724 roku i fontanna z 1686 roku stoją przy Riegrovo nám?sti. To najstarszy plac w mieście. Ratusz ozdobiony jest białą renesansową wieżą. Przy rynku stoi kościół św. Jana Chrzciciela, zbudowany w stylu późnoromańskim. Dzisiejszy wygląd jestwynikiem przebudowy w połowie XVIII wieku. Sąsiednia ulica Jańska otoczona jest domami kanoników z przełomu XVII i XVIII wieku. Na rogu jest gimnazjum pijarów. Ładne budynki to szkoła i gimnazjum. Najciekawszą budowlą jest kościół Błogosławionej Marii Panny zbudowany w średniowieczu, a przebudowany na początku XVIII wieku. Wnętrze jest barokowe. Jedyna ocalała brama miejska zwana Młyńską łączy rynek z pałacem arcybiskupów.

W pałacu biskupów

Pomiędzy budynkami w narożu rynku prześwituje pałac arcybiskupi. To barokowa twierdza z piętnastowieczną wieżą z latarnią. Jedynie ona została po oblężeniu szwedzkim. Pałac został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w grudniu 1998 roku. Jest budowlą czteroskrzydłową i dwukondygnacyjną. Stoi na miejscu dawnego jednopiętrowego pałacu arcybiskupów z XIII wieku. Zdobi go 86-metrowa wieża. Można na nią wejść i podziwiać z góry panoramę miasta i okolicy. Wnętrze pałacu jest rokokowe i bardzo ozdobne. Sala, w której obradowali biskupi, jest zdobiona ciemnym drewnem i marmurami. Na niskim plafonie widnieją piękne, barwne freski. W sypialni jest podwójne łoże? oficjalnie tłumaczy się, że biskup udostępniał je odwiedzającym go rodzicom. Najbardziej okazała jest biało-złota sala zwana Wielką. To w niej kręcony był film ?Amadeusz?. W pałacu znajduje się jeden z najcenniejszych zbiorów ksiąg w Czechach. Biblioteka ta została założona w 1649 roku. Gromadzi 33 641 tomów, w tym 304 rękopisy, a wiele z druków nich to pierwsze wydania. Można też podziwiać galerię obrazów, a największym skarbem jest płótno Tycjana z 1571 roku. Jest też archiwum muzyczne z pracami arcyksięcia Rudolfa II poprawiane własnoręcznie przez Ludwika van Beethovena. Są też utwory Haydna i Mozarta. Ciekawa jest mennica ze zbiorem 10 tysięcy monet.

Warto wiedzieć

Pałac ma ładne ogrody po których można spacerować, a także zwiedzać go kolejką turystyczną. Ale o nich piszę osobno.

Przeczytaj także...

Ołomuniec. Tajemnice pałacu arcybiskupów

Autor: Cezary Rudziński

W gmachu mieszczą się też biura kurii, mieszkania księży oraz klasztor. Siedem reprezentacyjnych sal na piętrze skrzydła zachodniego oraz schody stanowią obecnie muzeum wnętrz. Tylko one są dostępne do zwiedzania.

Rzym. Fontanny w Wiecznym Mieście

Autorka: Halina Puławska

O tych fontannach przewodniki turystyczne nie wspominają. Przechodzi się obok nich nieuważnie, podążając do miejsc uznanych. Ale zatrzymaj się. Skręć w zaułek, zaciszne vicolo. Poznaj przyjemność drobnych odkryć.

Kroměříž. Stare miasto i biskupie ogrody

Autor: Cezary Rudziński

W mieście jest wiele cennych, dobrze zachowanych i utrzymanych zabytków, dzięki którym już ponad pół wieku stare centrum stanowi czeską Spuściznę Narodową, a kromierzyżski zamek arcybiskupów oraz wspaniałe ogrody wpisane zostały w 1998 roku na Listę UNESCO.

Poczytaj więcej o okolicy:

Uherské Hradiště. Barokowa fara na dębowych palach

Slavkov. Austerlitz po 105 latach od bitwy

Sázava. Niezwykłe dzieje klasztoru

Kromierzyż. Ogrody kwiatowe wokół pałacu biskupów