Lagoudera
Wiejski kościół, malowidła najwyższej klasy

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
„Panagia tou Araka” czyli Najświętsza Panna od Zielonego Groszku, takie oryginalne wezwanie nosi wiejski kościół na Cyprze jeden z kilkunastu wpisanych na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO.
Odnajdziemy go w miejscowości Lagoudera, położonej u podnóża Madari, drugiego co do wysokości szczytu gór Troodos zajmujących jedną trzecią powierzchni wyspy.
Mogę powiedzieć, że poznałem Cypr…
W 2004 roku zacząłem jeździć z grupami na Cypr. Jednakże dopiero, gdy dokładniej zwiedziłem region Troodos, mogłem stwierdzić, że poznałem Cypr naprawdę. Przemierzanie tamtejszych górskich terenów pozwala nie tylko zachwycić się urokami krajobrazu, ale także zaobserwować w tamtejszych wioskach toczące się nieco ospale codzienne życie Cypryjczyków, mocno związane z rodziną i religią. Ponieważ prowadziłem grupy pielgrzymkowe, siłą rzeczy to właśnie obiekty sakralne wyznaczały główne punkty programu zwiedzania.
Tutejsze górskie kościoły są wyjątkowe ze względu na unikatowe malarstwo naścienne, które w tych prowincjonalnych obiektach prezentuje najwyższy poziom sztuki prawosławnej okresu średniowiecza od XII do XVI wieku. Co ciekawe, z wyjątkiem pustelni świętego Neofita w Pafos, nie znajdziemy malarstwa naściennego o takiej wartości ani w żadnym z dużych miast wybrzeża, ani w stołecznej Nikozji. Tymczasem kościół w Lagoudera razem z kościołem Agios Nikolaos tis Stegis, położonym nieco dalej oraz kościołem Asinou, do którego trzeba jechać znacznie dalej, są uważane za najwybitniejsze przykłady sakralnej sztuki bizantyjskiej na wyspie.
W bezpiecznym górskim zaciszu
W ciągu wieków Góry Trodoos oddalone od narażonego na obcą inwazję wybrzeża, stanowiły bezpieczny region, który odegrał istotną rolę w dziejach kultury i kościoła cypryjskiego. W wiekach średnich, przez ponad trzysta lat (XII-XV w.), na Cyprze panowała frankońska dynastia Lusignanów, która narzuciła dominację kościoła łacińskiego. W tym okresie wzgórza stały się bezpieczną przystanią dla kultury materialnej prawosławia, a życie monastyczne tutaj przeżywało swój rozkwit. Po tym trudnym okresie koegzystencji katolicko-prawosławnej przetrwały dawne świątynie klasztorne pełniące dziś funkcje kościołów wiejskich. Najstarsze z nich powstały w XI w i są prawdziwymi perełkami.
Ostry klimat górski i występujące tutaj opady śniegu zimą spowodowały, że budowane na planie krzyża greckiego kościoły z kopułą wieńczącą całość budowli, zaczęły być ochraniane przed opadami wysokimi spadzistymi dachami, przez co dziś na pierwszy rzut oka przypominają stodoły. Jednakże przez wieki dachy te spełniły swoje zadanie skutecznie i dzięki nim wystarczy wejść pod strzechę, przekroczyć właściwy próg świątyni i zachwycić się świeżymi barwami i wielowątkowymi scenami opisującymi życie Matki Bożej i jej Syna. W Lagoudera uprzedzany przez miejscowego przewodnika klucznik czeka na przyjazd grupy i czasami, za jego zgodą, można zrobić zdjęcia we wnętrzu świątyni.
Pantokrator w kopule
Malowidła ozdobiły ściany murowanego kościoła niebawem po jego wzniesieniu w 1190 roku. Są one efektem pracy wybitnego artysty Grigorisa Apsedisa z Konstantynopola, który wraz ze swoim warsztatem przybył na Cypr w Góry Troodos, aby na zawsze pozostawić świadectwo swojego kunsztu ku chwale Bożej i zbawieniu modlących się w świątyni wiernych.
Dodaj komentarz