Litomyšl
Od łowców mamutów do dziś
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Po wymarciu rodu Pernsztejnów po mieczu, miasto w drodze małżeństwa przeszło w 1753 r. w ręce innego potężnego rodu, Wallensteinów (Valdštejnów). Był to ważny okres rozwoju kultury i nauki, ale i niszczących miasto klęsk: pożarów, głodu i wojen. W 1775 r. spłonęło 307 domów i wszystkie kościoły. W latach 1771-72 miasto i kraj dotknęła klęska głodu. W 1781 r. niszcząca powódź. W roku 1814 kolejny wielki pożar, który pochłonął 180 domów i kościoły. Burzliwy był, znowu dokonuję ogromnego skrótu, okres Wiosny Ludów 1848 r. i niesłychanie ważny po niej początek czeskiego odrodzenia narodowego.
Niepodległość, okupacja i totalitaryzm
A także rozwój miasta – budowa oświaty, założenie szpitala, telegrafu, muzeum, biblioteki. W 1904 zainstalowano oświetlenie elektryczne, w 1905 otwarto teatr i centrum kultury nazwane Domem Smetany itp. Te pozytywne zmiany przerwał wybuch I wojny światowej i kryzys gospodarczy. A po wojnie powstała Republika Czechosłowacka z powojennym, później światowym kryzysem gospodarczym, ale i rozwojem oświaty, kultury, budownictwa oraz gospodarki. Ale także konfliktami politycznymi.
Okupacja niemiecka Protektoratu Czech i Moraw była oczywiście znacznie łagodniejsza, niż w Polsce. Również jednak z Holokaustem, niedostatkami żywności i wielu niezbędnych artykułów, niewielkim ruchem oporu i prześladowaniami politycznymi. Lata „realnego socjalizmu”, nazwane w historycznym opracowaniu Petra Chaloupy „Totalitą”, czyli okresem totalitaryzmu, to przede wszystkim załamanie się nadziei, że Czechosłowacja stanie się jakimś pomostem między Wschodem i Zachodem. Komunistyczny „zamordyzm” był tu nie mniejszy, a na pewno dłuższy niż okres stalinowski w Polsce. Z oporem wsi przeciwko kolektywizacji rolnictwa, ale zrealizowanej praktycznie do końca. Równocześnie jednak także rozwojem przemysłu i gospodarki oraz kultury.
Pamiętają nam rok 1968
Pamięta się tu równocześnie zdławienie w 1968 r. „Praskiej Wiosny” i najazd zbrojny na Czechosłowację państw Układu Warszawskiego. W tym Wojska Polskiego, które zajęło Litomyszl, ale nie udało mu się przejąć tutejszego nadajnika radiowego na Pohodli. My pamiętamy, że nasi żołnierze weszli do Czechosłowacji pod przymusem i nie wykazywali specjalnego entuzjazmu w wykonywaniu sowieckich rozkazów, chociaż musieli się im podporządkowywać.
W 1984 r. miasto nawiedziły dwie wielkie powodzie. W 1989 skończyły się rządy komunistów, a po nich nastąpił „jedwabny rozwód” Czech i Słowacji. Na temat ostatniego 30-lecia Litomyszli w Republice Czeskiej znalazłem niewiele informacji. W roku 2000 stało się Miastem Historycznym. Szczyci się ładnymi przykładami współczesnej architektury, dzięki czemu uznane zostało przez specjalistów za przykład nowoczesnego miasta zabytkowego. Do najbardziej udanych nowych budowli i obiektów, zaliczane są tu: internat szkoły pedagogicznej, nowy zbór Kościoła Brackiego, basen miejski, stadion miejski Černá hora i miejska hala sportowa.
* * *
Druga część relacji z Litomyszli, o jej zabytkach i atrakcjach turystycznych, wkrótce.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz