Litomyšl
Cenne dziedzictwo pijarów
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Dominantą Wzgórza Zamkowego oraz całego, 10-tysięcznego miasta Litomyszl (Litomyšl) we wschodnich Czechach, są dwie wieże barokowego kościoła pijarów p.w. Odnalezienia Świętego Krzyża.
To najcenniejszy, chociaż nie najstarszy, tutejszy zabytek sakralny o bardzo ciekawej historii i współczesności.
Najstarsze zabytki sakralne
Pijarów sprowadziła do Litomyszli w roku 1640 Frebonia Euzebia z Pernštejnu, ostatnia z tego rodu właścicieli, przez ponad 80 lat (1567-1649), tutejszego zamku, miasta i okolicznych dóbr. Po to, aby założyli dobrą szkołę z internatem dla chłopców, bo z tego byli znani najlepiej. Okazali się tu kolejnym zakonem, który odegrał w mieście znaczącą rolę i pozostawił bogate dziedzictwo. Pierwszy, benedyktynów, sprowadził do ówczesnego pogranicznego, z Morawami, grodu nad rzeką Loučną, w XI wieku, książę Brzetysław (Břetislav II, ok. 1060-1100).
Drugimi byli norbertanie (premonstratensi) zaproszeni w XII wieku przez ołomunieckiego biskupa Jidřicha Zdika (1063-1150). Działali tu również, od XIV wieku, augustianie. Również z trzech najstarszych zachowanych w mieście kościołów, pijarski jest najmłodszym. Starszy od niego, zbudowany w II połowie XIV w, jest kościół p.w. Podwyższenia św. Krzyża, obecnie „proboszczowskiej” fary i dziekański, wcześniej klasztorny augustianów. A także mały, niegdyś przyszpitalny, kościółek p.w. Rozesłania św. Apostołów, wymieniony w dokumentach już w roku 1407, ale gruntownie przebudowany w XIX w.
Skromne początki
Pijarzy zbudowali swój pierwszy, nieistniejący już kościół, o którym niewiele wiadomo, przy klasztorze w połowie XVII wieku. Swoją działalność w Litomyszli rozpoczęli bardzo skromnie. Najpierw, na mocy umowy z Frebonią, przybyło ich tu, w 1640 roku z Mikulova w pobliżu obecnej granicy z Austrią, tylko trzech. Zamieszkali w jednym z domów w rynku, obecnie placu Smetany i w nim rozpoczęli nauczanie, Do budowy późniejszego zespołu klasztornego z pierwszym skromnym kościołem, przystąpili w maju 1641 r. Fundatorka niezadowolona z projektu budowniczego zakonu, powierzyła to zadanie znanemu wówczas włoskiemu architektowi Šimonovi z Pragi.
Budowę pierwszego skrzydła internatu dla zakonnych „ojców” – nauczycieli i ich uczniów, ukończono w 1643 roku, dzięki czemu liczba zakonników wzrosła do 20. W latach następnych dobudowano dwa kolejne skrzydła, a po odkupieniu, przeszkadzającego w pełnej realizacji projektu, domu hetmana Kúnika, także czwarte. Zamykając w ten sposób w roku 1685 wznoszenie czworoboku budynków z wewnętrznym dziedzińcem otoczonym otwartymi arkadami. Natomiast gmach gimnazjum zbudowano w latach 1714-19, według projektu włoskiego architekta Giovanniego Battisty Alliprandiego.
Barokowa świątynia
On też wygrał konkurs na budowę nowego klasztornego kościoła na miejscu dotychczasowego. Wzniesiono go w latach 1716-26, a jego fundatorem był ówczesny właściciel litomyszlskiego „państwa”, jak nazywano magnackie dobra, František Václav z Trauttmansdorfu. Od roku 1719 pracę Włocha kontynuował czeski budowniczy František Maximilian Kaňka. Kościół poświęcono w roku 1722, jeszcze przed zakończeniem prac, zwłaszcza przy portalu. Jednonawowa barokowa świątynia na planie łacińskiego krzyża z półokrągłą kaplicą, została bogato ozdobiona i wyposażona.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz