Modena
Ostatni diukowie z rodu d’Este
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Około 185-tysięczna emiliańska Modena, jedno z szeregu miast u południowego krańca równi górnowłoskiej ulokowanych wzdłuż rzymskiej Via Emilia, należała od średniowiecza do ferraryjskich Estensów.
Po odebraniu im Ferrary końcem XVI wieku stała się nową stolicą ich państwa, jednego z księstw Niziny Padańskiej (Ducato di Modena e Reggio). Po okresie napoleońskim rządzone było ono przez blisko spokrewnioną z Estensami boczną gałąź Habsburgów (Casa d’Asburgo-Este).
Nowa dynastia
Rok 1815 anulował zmiany rewolucyjne i napoleońskie, zaś proklamowana przez kongres wiedeński zasada legitymizmu została na Półwyspie Apenińskim uskuteczniona i gorliwie i dokładnie. Ze względu na wygaśnięcie bezpośredniej gałęzi Estensów, co nastąpiło wraz ze śmiercią w 1803 roku bez męskich potoków Ercole III d’Este, historyczne Księstwo Modeny i Reggio, nb. istniejące od 1452 roku, odrestaurowano pod rządami Domu Habsbursko-Esteńskiego. Jako boczna linia dynastii austriackiej wyłonił on się parę dekad wcześniej efektem fuzji Habsburgów Lotaryńskich z Estensami. Tak oto w 1771 roku Maria Beatrice d’Este, 1750-1829, jedyna córka Herkulesa III a tym samym jedyny spadkobierca starej dynastii esteńskiej, poślubiła w Mediolanie, zgodnie z kontraktem małżeńskim z 1763 roku, austriackiego arcyksięcia Ferdynanda Karola Habsburga (1754-1806). Był on czwartym synem a łącznie czternastym (z szesnastu) dzieckiem Marii Teresy Habsburg i Franciszka I Lotaryńskiego (z kolei założycieli w 1736 r. nadmienionej dynastii Habsburg-Lothringen).
Dumny z esteńskiej spuścizny
Rządy w Księstwie objął w 1814 roku syn Ferdynanda i Marii Beatrycze, Francesco Giuseppe Carlo Ambrogio Stanislao d’Asburgo-Este, jako Franciszek IV (Francesco IV di Modena, Francesco IV d’Asburgo-Este). Franciszek Modeński (1779-1846), rzec można właściwy założyciel Domu Österreich-Este, stanowił postać w swej epoce bezsprzecznie jedną jak z ciekawszych tak z bardziej kontrowersyjnych. Był pełnoprawnym członkiem dynastii habsburskiej, stryjecznym bratem ostatniego Świętego Cesarza Rzymskiego (jako Franciszka II) a pierwszego cesarza Austrii (jako Franciszka I) nadto kuzynem Ferdynanda III Toskańskiego z tejże samej Casa Asburgo-Lorena. Mimo to używał nazwiska matki i chętnie powoływał się na spuściznę esteńską.
Żoną Francesca była od 1812 roku jego kuzynka Maria Beatrice di Savoia, najstarsza córka króla Wiktora Emanuela I Sabaudzkiego i dziedziczka starszej linii Sabaudów. Stąd też w obliczu rysującej się z czasem skomplikowanej kwestii sukcesji sabaudzkiej liczył książę Modeny i Reggio nie bez kozery na przejęcie dość prestiżowej korony sardyńskiej. Wprzódy po niemającym potomka męskiego teściu Wiktorze Emanuelu, zaś po abdykacji tegoż w 1821 roku po jego w ogóle bezdzietnym i ciężko chorym bracie Karolu Feliksie, w miejsce Karola Alberta z bocznej gałęzi Savoia-Carignano. Krom innych skutków byłoby to nawiasem mówiąc równoznaczne z przeistoczeniem się północnych i środkowych Włoch w coś na kształt rodzinnego dobra Habsburgów.
Książę spiskowiec?
Schyłkiem lat 20. Modena stała się silnym ośrodkiem agitacji karbonarskiej. W jej zaś ramach niezwykłych i do dziś niejasnych projektów politycznych skorelowanych z osobą jej władcy. Plany te, podminowujące szczególnie środkową Italię, przeszły do dziejów Włoch jako tzw. spisek esteński (la congiura estense). Z ideologicznego punktu widzenia może dość zaskakujące, a to za przyczyną kooperacji ekstremalnie konserwatywnego i skrajnie reakcyjnego księcia z liberalno-rewolucyjnym podziemiem karbonarskim zakładały one wywołanie przez węglarzy w sprzyjających okolicznościach powstań albo przynajmniej rozruchów w państwach włoskich, włącznie z Piemontem. Celem było obalenie ich władców oraz unifikację północnych i środkowych Włoch, albo w szerszej wersji nawet całego Półwyspu od Alp po Etnę, ze stolicą w Rzymie, pod berłem modeńskiego Franciszka. Miał być wybrany przez zgromadzenie narodowe na konstytucyjnego króla Włoch. A zarazem jako Habsburga możliwy był do zaakceptowania w tej roli przez Wiedeń.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz