Staniątki
Najstarsze opactwo benedyktynek
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
8 wieków istnienia, 1600 archiwaliów, 430 zabytków, 2100 starodruków – tak najkrócej przedstawia się, na swoich stronach internetowych, najstarsze w Polsce opactwo benedyktynek. Znajduje się ono w miejscowości Staniątki w gminie Niepołomice, około 20 km na wschód od Krakowa.
Pisząc relację z krótkiego pobytu w nim, korzystam zarówno ze znalezionych na nich faktów i informacji, jak i uzyskanych na miejscu. „Chcesz wiedzieć, co my robimy w klasztorze? – pytają mniszki czytelników. I odpowiadają obszernie, zacytuję tylko nieliczne fragmenty: – uczymy się jednego przedmiotu – Służby Bożej…nasza nauka trwa do śmierci, ponieważ zawsze jeszcze można się nauczyć lepiej niż dotąd służyć Bogu… Jesteśmy mniszkami, to znaczy prowadzimy w zasadzie życie klauzurowe, z rzadka tylko i wyjątkowo podejmując jakieś prace na zewnątrz…”.
Tych prac jest jednak sporo, było ich wiele również w przeszłości. Trzeba przecież zarobić na życie, a z dawnych dóbr opactwa po konfiskatach pozostał tylko klasztorny ogród. Utrzymać dom, obsłużyć starsze i chore siostry. W przeszłości także prowadzić szkołę dla dziewcząt. Podczas izolacji w pierwszym okresie pandemii koronawirusa Covid-19 zakonnice znalazły się w tak bardzo trudnej sytuacji materialnej w związku z ograniczeniem możliwości zarobkowania, że zwróciły się nawet do dobrych ludzi z prośbą o pomoc, aby nie przymierać głodem i móc wywiązywać się ze zobowiązań: płacić za energię, ogrzewanie itp.
Fundacja Klemensa z Brzeźnicy i jego żony Racławy
W podobnej sytuacji jest cała wspólnota benedyktynek w Polsce, żyjących w oparciu o Regułę zmarłego w roku 543 na Monte Cassino we Włoszech św. Benedykta. Według niej żyła również jego siostra św. Scholastyka, czczona przez benedyktynki jako ich patronka. Aktualnie istnieje u nas 8 klasztorów żeńskich tego zakonu, w tym jeden rytu ormiańskiego. Większe, a one dominują, są opactwami zarządzanymi przez ksienie: oprócz Staniątek, w których żyje 18 mniszek, także w Krzeszowie, Łomży, Przemyślu, Sierpcu, Wołowie i Żarnowcu.
Mniejsze – w ich wykazie jest tylko jeden w Drohiczynie – są przeoratami zarządzanymi przez przeorysze. Pierwszy w Polsce klasztor benedyktynek, ten w którym jestem, w Staniątkach, ufundowany został przez Klemensa z Brzeźnicy Jaksa Gryfina i jego żonę Racławę dla ich córki Wizeny, która została pierwszą ksienią. Rodzice zapisali klasztorowi cały swój niemały majątek, co stworzyło mu dobre warunki działalności. Miało to miejsce na pewno przed rokiem 1228, prawdopodobnie około roku 1216. Ten rok przyjęto jako początkowy i w 2016 roku opactwo obchodziło swoje 800 lecie.
Najstarszy w Polsce kościół gotycki typu halowego
Konsekracja klasztornego kościoła, początkowo jednonawowego z cegły, najstarszej zachowanej w Polsce świątyni gotyckiej typu halowego, odbyła się w roku 1238. Zaś klasztorne przywileje potwierdził papież Innocenty IV w roku 1253. Pierwotne drewniane budynki klasztorne, a także cześć kamiennych, uległy zniszczeniu podczas pożaru w roku 1530. Klasztor odbudowano w latach 1619-49 staraniem Kseni Anny Cecylii Trzcińskiej, ale poważnie został on zniszczony podczas szwedzkiego „potopu” oraz wojny północnej na początku XVIII w.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz