Staniątki
Najstarsze opactwo benedyktynek
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Benedyktynki na ziemiach polskich pojawiły się prawdopodobnie w początkach XI wieku, ale źródłowo potwierdzono to dopiero w XII w. W średniowieczu powstało około 10 ich klasztorów. Później część znalazła się poza granicami ówczesnej Polski, pozostały tylko trzy. Wielkie ich odrodzenie nastąpiło na przełomie XVI i XII w. dzięki działalności Służebnicy Bożej Magdaleny Mortęskiej, ksieni chełmińskiej w latach 1579-1631. Zapoczątkowała ona w Polsce idee scentralizowanej kongregacji żeńskiej w miejsce dotychczasowej izolacji klasztorów.
Pomnik historii
Wprowadziła duże, jak na owe czasy, wymagania intelektualne od zakonnic, podniosła poziom wykształcenia kobiet w szkołach klasztornych, rozpoczęła działalność edytorską itd. To dzięki szkole klasztornej w opactwie w Staniątkach po zaborach, gdy zaborcy skasowali większość polskich klasztorów, tutejszy, jako jedyny w zaborze austriackim, uniknął wyznaczania mu limitu liczebności. Na żądanie cesarza Józefa II otwarto przy nim w 1784 r. rządową szkołę dla panien i szkółkę dla dzieci wiejskich. Szkołę tę zlikwidowały dopiero władze PRL i nie została ona reaktywowana.
Odebrały one też opactwu resztę posiadanej ziemi, a w latach 1954-56 czasowo przesiedliły tutejsze mniszki do klasztoru w Alwerni. Niewielką odzyskaną w III RP część ziemi klasztornej opactwo musiało sprzedać na opłacenie najkonieczniejszych remontów w kościele. Potrzeby w tym zakresie są nadal znaczne. A jest co chronić, zwłaszcza że w maju 2020 r. opactwo w Staniątkach wpisane zostało na listę pomników historii
Smętna dobrodziejka ze Staniątek i inne zabytki
Przy czym – to rzecz rzadka – jego budowniczowie w latach 30. XII (!) wieku znani są z imienia. Byli to Wierzbięta i Jaśko. Świątynię przebudowano w XVII w. w stylu barokowym, zachowanym do naszych czasów. Do najcenniejszych dziel sztuki w niej należą gotyckie rzeźby Madonn z XIV w, rzeźba Chrystusa Frasobliwego z XVI w. z warsztatu Wita Stwosza i obraz Matki Boskiej Bolesnej, nazywanej Smętną Dobrodziejką ze Staniątek z XVI w. Moją uwagę przyciągnęły także barokowe ołtarze w kolorystyce złoto – czarnej, ambona, a także stare freski na ścianach i sklepieniu. Kilka metrów od świątyni stoi dzwonnica, zbudowana w stylu baroku.
Klasztor posiada też muzeum i bibliotekę z bogatymi zbiorami. Zarówno sprzętów liturgicznych i ksiąg, w tym starodruków i rękopisów, również muzycznych. Ponadto dokumentów, wśród nich bulle papieskie w XIII w. Zarówno kościół, jak i klasztorną ekspozycję muzealną można zwiedzać bezpłatnie w każdą sobotę w godzinach od 10 do 12 i w niedziele od 12 do 14. A także w innych terminach po uzgodnieniu.
Dodaj komentarz