Wieliczka
Od studni solankowych do listy UNESCO
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Od roku 1976 Kopalnia Wieliczka znajduje się w rejestrze zabytków. Dwa lata później została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.
W roku 1994 prezydenta RP uznał ją za Pomnik Historii ale dopiero w roku 1996 zaprzestano przemysłowej produkcji soli. Dziś kilkuset górników dba, by kopalnia była bezpiecznym miejscem. Pokazywana różnym delegacjom państwowym, przywódcom innych państw oraz naukowcom i turystom. Ale zanim to nastąpiło minęło wiele wieków…
Początki Kopalni
W XI i XII wieku poszukiwano soli przez budowanie studni. Zalewano je wodą a słoną wodę z nich wydobywana była gotowana aż do uzyskania czystej soli warzonej. W XIII wieku przez przypadek w jednej ze studni natrafiono na bryły soli kamiennej. Odkrycie umożliwiło wydobywanie soli metodami górniczymi. Pierwszy szyb wydrążono w drugiej połowie XIII wieku. Początkowo to przedsiębiorcy prywatni drążyli studnie i werbowali fachowców do pracy w kopalni, a to ze względu na duże koszty inwestycji.
Przedsiębiorca ponosił całe ryzyko przy poszukiwaniu i głębieniu szybu. A gdy już znalazł złoża soli, kopalnia przechodziła pod zarząd królewski. Król spłacał przedsiębiorcy poniesione koszty i gwarantował mu wieczysty czynsz, prawo do wydobycia określonej ilości soli oraz funkcję bachmistrza – kierownika technicznego w administracji kopalni. Kazimierz Wielki w roku 1368 ustalił zasady działalności kopalń nadając im tzw. Statut Kazimierzowski. Dokument określił prawa i obowiązki urzędników oraz poszczególnych grup pracowników oraz zasady rozliczeń ze skarbem państwa, ustalił płace i ceny zbytu soli.
Zasługi króla Kazimierza
W kopalni dbano o górników. W roku 1289 książę Henryk IV Probus nakazał zbudować w Wieliczce łaźnię, w której także pracowali cyrulicy oferujący np. proste zabiegi chirurgiczne, a także miejsca pomocy ofiarom wypadków i ich rodzinom. W roku 1363 król Kazimierz Wielki ufundował przy kopalni szpital prowadzony przez zakon św. Ducha. Za czasów tego króla dochody z wydobycia soli stanowiły 1/3 dochodów skarbu państwa. Król mógł budować Polskę murowaną.
Wysokie zyski z wydobycia soli umożliwiły mu ufundowanie Akademii Krakowskiej (późniejszy Uniwersytet Jagielloński), pierwszej wyższej uczelni w Polsce. Kazimierz Wielki w całości finansował nową uczelnię z dochodów z soli, a późniejsi władcy i wielmoże nie szczędzili na jej rzecz darowizn i zapisów. Pod koniec XV wieku w kopalni w Wieliczce pracowało od 300 do 350 osób a roczne wydobycie soli sięgało od 7 do 8 tys. ton. Do końca XV wieku w kopalni we Wieliczce były cztery szyby górnicze i jeden poziom podziemny.
Zmiana technologiczna
Początkowo w kopalni ludzie pracowali tylko w miesiącach, w których nie prowadzono prac rolniczych. Od XVI wieku kopalnia przeszła na całoroczny rytm pracy. Wymagało to zatrudnienia specjalistów z różnych dziedzin. W latach 30. XVII wieku powstały pierwsze mapy kopalni. W XVI wieku rozpoczęto poszukiwania soli poniżej pierwszego poziomu a w połowie XVII wieku kopalnia miała już trzy poziomy.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
Komentarze: 2
Dodaj komentarz
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Pamiątka z Kopalni WIELICZKA .
Możesz sobie przywieść na pamiątkę również lampkę solną ,
świeci wewnątrz bryłki soli .
Lampka solna . Świeci wewnątrz bryły soli .
Często można ją zobaczyć na filmach fabularnych .