Produkcja soli na terenie Wieliczki ma długą tradycję. Jej początki sięgają czasów neolitu. W małych naczyniach, na skromnych paleniskach sól była odparowywana już 6 tys. lat temu.

 Czyli jeszcze przed powstaniem piramidy Cheopsa, wiszących ogrodów Semiramidy, kodeksu Hammurabiego i zanim Grecy oblegli Troję, a Homer ułożył swój słynny epos.

 W drugiej połowie XIII wieku, pod odkryciu złoża soli kamiennej, rozpoczęto wydobycie cennego surowca. W tym czasie, gdy Marco Polo podróżował do Chin, górnicy drążyli pierwszy szyb na terenie Wieliczki. Handel solą był w średniowieczu źródłem ogromnych zysków i prowadzony był na skalę międzynarodową. Dlaczego sól była taka ważna? Nie było innego, równie dobrego sposobu konserwowania żywności – bez soli nie można było długo przechowywać: ryb, mięsa i nabiału – czytam w przewodniku zatytułowanym „Od neolitu do czasów współczesnych”, jaki otrzymałem w kopalni soli Wieliczka.

Źródło bogactwa polskiej Korony

Rzeczywiście, sól była wówczas niemal na wagę złota i nazywano ją „białym zlotem”. W czasach Kazimierza Wielkiego dochody z soli stanowiły jedną trzecią wpływów skarbu państwa! To dzięki niej „zastał on Polskę drewnianą, a zostawił murowaną”. Rozbudowano i upiększono Wawel, możliwe było ufundowanie m.in. Akademii Krakowskiej – obecnego Uniwersytetu Jagiellońskiego i wielu innych obiektów. Kopalnia sławna była już w epoce renesansu. W jej dziejach zapisano wiele odwiedzin znaczących gości. Odkryto m.in. lecznicze właściwości soli. Już w 1644 r. powstała łaźnia żupna – ośrodek leczenia górników. Dodam, że kontynuowane jest ono także obecnie w, jedynym w Polsce podziemnym, Uzdrowisku Kopalnia Soli „Wieliczka”. W solnych komorach na głębokości 135 m pod ziemią, w których kompleksowo leczy się astmę, alergie, schorzenia układu oddechowego dzieci i dorosłych.

Na przestrzeni wieków zmieniały się i modernizowały sposoby wydobycia soli. Wykorzystywano ówczesne wynalazki. O niektórych wspomniałem relacjonując zwiedzanie kopalni, m.in. kieraty z końskim „napędem”. Ale stosowano też proch strzelniczy, maszynę parową, pod ziemią zbudowano linię kolejową, kopalnia miała własną elektrownię, nowoczesną warzelnię itp.

9 poziomów, 26 szybów, 2391 komór

Wymienienie wszystkich faktów i ciekawostek związanych z kopalnią znacznie przekroczyłoby objętość tej relacji. Muszę ograniczyć się do ich niewielkiego wyboru.
* Miliony lat temu obecne tereny Polski stanowiły dno morza. Osiadająca sól utworzyła 13,6 mln lat temu osady solne późniejszego złoża wielickiego, które „podniesione zostało” w trakcie ruchów górotwórczych i powstawania m.in. Tatr.
* Przez blisko 9 wieków wyeksploatowano ok. 7,5 mln m sześc. solnego złoża. Wydobyta sól wystarczyłaby do zbudowania 3 piramid Cheopsa w egipskiej Gizie.
* Wielickie złoże zajmuje powierzchnię 7 km kw., czyli tyle, ile Kraków na początku XX w.
* Kopalnia ma 9 poziomów i sięga głębokości 327 m. Czyli pod ziemią można by ukryć całą Wieżę Eiffla.

Przeczytaj także...

Wieliczka. Turystyczną trasą przez kopalnię soli

Autor: Cezary Rudziński

Trasę turystyczną, bo jest także inna, nazywana górniczą, w dół pokonuje się pieszo. Dodam, że pod ziemią znajduje się 40 (!) miejsc kultu religijnego, co stanowi światowy fenomen. Dopiero powrót na powierzchnię odbywa się windami.

Wieliczka. Od studni solankowych do listy UNESCO

Autor: Waldemar Rusek

Dziś w Kopalni Wieliczka ogląda się tylko 2 proc. jej solnego labiryntu. Kopalnia ma 9 poziomów, 245 km korytarzy a jej maksymalna głębokość sięga 327 m. Zwiedza ją rocznie blisko 1,5 mln osób.

Berchtesgaden. Multimedialnie w kopalni soli

Autorka: Anna Ochremiak

Siadamy okrakiem na długiej ławie. Jeden skład mieści 50 osób. To nasza grupa, z którą będziemy zwiedzać. Przewodnik mówi po niemiecku, fasujemy jednak audioprzewodniki po polsku. Kolejką zagłębiamy się blisko półtora kilometra w głąb góry...

Poczytaj więcej o okolicy:

Uluru. Święta skała Aborygenów

Sydney. W kolonialnym klimacie The Rocks

Sydney. Darling Harbour, czyli coś z niczego

Sydney. Góry Błękitne i Hunter Valley