Sycylia
Roślinny krajobraz od morza po góry
A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Sycylia ma krajobraz w przeważającej części wyżynno-górzysty. Na zajmowanej przez nią powierzchni 25 462 km kw. 62 procent zajmują wyżyny, 24 ? góry, a tylko 14 ? niziny, z których największą (430 km kw.) jest Nizina Katańska (Piana di Catania), położona między południowym stokiem Etny a podnóżem gór ? Monti Iblei.
Jest niziną aluwialną, przez którą przepływają większe rzeki Sycylii, w tym najdłuższa ? Simento. Dzięki tym warunkom Nizina Katańska jest głównym terenem uprawnym wyspy. Drugą, równie ważną dla rolnictwa sycylijskiego jest Conca d?Oro ? Złota Muszla – w pobliżu Palermo, zajmująca powierzchnię 100. km kw.
Chleb św. Jana
Zanim pójdziemy w gaje i na uprawne pola, a potem na targ warto przyjrzeć się śródziemnomorskiej roślinności, zmieniającej się piętrowo, w zależności od wysokości terenu. I tak, w pasie przybrzeżnym, nadmorskim, na którym przed tysiącami lat rosły lasy dębowe, rozciąga się wtórny, wiecznie zielony las śródziemnomorski, twardolistny, zaroślowy ? to pas makii śródziemnomorskiej. W wilgotniejszych siedliskach, na wysokości do 200 m n.p.m., królują drzewa oliwne i drzewa karobowe (Ceratonia siliqua) zwane szarańczynem strąkowym, których owoce ? strąki z nasionami nazywane są chlebem świętojańskim. Według biblijnych badaczy szarańcza, którą żywił się Jan Chrzciciel, była w rzeczywistości strąkami drzewa karobowego. Stąd nazwa ? chleb świętojański. Ale drzewo to, a właściwie nasiona mające wyjątkową cechę; są jednakowe ? wszystkie, o masie około 0,2 grama, stały się dzięki tej właściwości jednostką masy przy określaniu wielkości kamieni i pereł oraz czystości złota. To po prostu karat. Nazwa pochodzi od francuskiego carat, a ta z kolei od greckiego kerátion oznaczającego owoc karobu.
Na suchych siedliskach makia przeistacza się w prerię śródziemnomorską, a na glebach wapiennych ? w garig. Tereny te zajmują aromatyczne i zielne krzewinki: rozmarynu, tymianku, lawendy, szałwii czy macierzanki. Natknąć się można na osty i na ? wyglądający z pozoru na dziki koper – Ferula communis, imponujący z żółtymi baldachami, który bardzo szybko rośnie i w mig dojrzewa, osiągając nawet 2,5 metra wysokości. Nie pachnie (dziki koper pachnie anyżem) i jest rośliną niejadalną, a w częściach trującą. Z suchych badyli, długich lekkich łodyg wyrabia się taborety i stołki w kształcie sześcianu zwane na Sycylii furrizzi lub furrizzuoli.
Eukaliptusy i dęby korkowe
Powyżej ? na wysokości do 800 m n.p.m. rosną między innymi dęby ? ciernisty i ostrolistny, wawrzyn szlachetny, krzewy mirtu, chruścina jagodowa (Arbutus unedo), znana jako drzewo poziomkowe lub truskawkowe i wrzosiec drzewiasty (Erica arborea) ? ciekawy, dochodzący do 3 m wysokości krzew mający drewno znane jako korzeń wrzośca tak twarde i odporne na wysokie temperatury, że używa się je do wyrobu fajek i rękojeści noży. Nie brakuje krzewów oleandrów, znanego nam, żółto kwitnącego żarnowca miotlastego (Cytisus scoparius) ? ?miotły?. Rosną drzewa eukaliptusowe z wiecznie zielonymi aromatycznymi liśćmi i dęby korkowe (Quercus suber), z którego kory wyrabia się korek (nota bene największym producentem korka na świecie ? ok. 50 procent ? jest Portugalia).
Krajobraz nadmorskiej, głównie zachodniej części Sycylii w okolicy Agrigento, Trapani i Palermo rozświetlają złotozielone baldachy wilczomleczy (Euforbia bivonae), wysokich do 1,5 m krzewów z czerwonymi gałęziami. Burzą białych kwiatów okrywają się w lutym drzewa migdałowe (Prunus dulcis) na wzgórzach koło Noto i w Agrigento, gdzie co roku odbywa się w okresie kwitnienia festiwal Sagra del Mandorlo in Fiore. Kwitnie w tym czasie i mimoza i jaśmin (Jasminum) z rodziny oliwkowatych. Rośnie w lasach jesion mannowy (Fraxinus ornus), który jest również uprawiany właśnie dla manny, soku wypływającego z naciętej kory, krystalizujący się na powietrzu. Jest słodki.
Pistacja kleista, czyli łzy z Chios
W makii spotkamy też pistację kleistą albo lentyszek (Pistacia lenticus), wydzielającą z naciętej kory balsam ? żywicę zwaną mastyksem, a ładniej ?łzami Chios?. Łzy, bo żywica wycieka z drzewa małymi jak łzy kroplami, a Chios, bo choć pistacja występuje od Portugalii po Indie, to mastyks z drzew na wyspie Chios, mający reputację od starożytności, jest najczystszy. Kultura mastyksu z Chios została w 2014 r. wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Poczytaj więcej o okolicy:
Stowarzyszenie Dziennikarzy Podróżników Globtroter wyróżniło Otwarty Przewodnik Krajoznawczy nagrodą
za najciekawsze publikacje turystyczne w 2019 r.
Cieszymy się!
Dodaj komentarz