Oblazy
Trzy młyny trzech gmin

A świat się zmienia… Niektóre informacje praktyczne mogą okazać się nieaktualne!
Obłazy (Oblazy) to miejsce w Górach Choczańskich, w górnej części doliny Kwaczańskiej (Kvačianska dolina), tam gdzie znajduje się wejście do dolin Borovianki, Raztockiej i Hucianki.
W Obłazach trzy sąsiadujące ze sobą gminy: Swiniarki (Malé Borové), Wielkie Borowe (Velke Borové) i Huty zbudowały tu trzy młyny. Było to dobre miejsce na taką inwestycję, bo właśnie tu z trzech potoków spływających ze wspomnianych dolin powstaje rzeka Kwaczanka (Kvačianka) i jej nurt jest odpowiedni do napędzania młynów wodnych. Pierwszy młyn stanął na miejscu zwanym Polanka, ale już nie istnieje, bo został zniszczony w 1913 roku w czasie powodzi. Dwa pozostałe stoją do dzisiaj. Górny młyn zwany ?Gejdošovský? stoi przy drodze, a dolny ? ?Bručiakovský? ? za potokiem.
Górny
Górny młyn zbudowany jest na kamiennej podmurówce i ma trzy izby. Przy nim jest drewniane koło na które wpływa woda. Ten młyn został zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku. Od 1920 roku młyn należał do Pavla i Marii Gejdošów. Spędzili tu całe życie. Pan Gejdoš był młynarzem a jego małżonka zajmowała się szyciem i wychowywaniem pięciorga dzieci. Od 1960 roku pani Maria żyła w młynie sama. Przez 17 lat sama sobie gotowała, zajmowała się gospodarstwem, jedną kozą. Sama sobie piekła chleb. Żyła bez wodociągu, gazu, prądu a w zimie bez dojścia do cywilizacji.
Dolny
Dolny młyn został zbudowany w tym samym okresie przez gminę Wielkie Borowe. Nieznani są jego pierwsi użytkownicy. W 1931 r. odkupił go od gminy František Brunčiak z Kwaczan. Młyn miał dwa pomieszczenia, izbę i młynnicę. Napędzały go dwa koła umieszczone jedno za drugim, które poruszały nie tylko dwie młyńskie maszyny ale i stary typ piły (valaška). František Brunčiak przerobił mechanizmy na przekładnię zębatą i dobudował w 1936 r. nową piłę ? gátor. Rodzina miała siedmioro dzieci ale w młynie mieszkał tylko ojciec z synem Karolem. Żyli i pracowali tu do lat 50. Mieli tutaj zasilanie elektryczne. W 1961 r. ojciec zmarł, a młyn został wkrótce opuszczony.
Na ratunek
Z końcem lat 70. młyny były już w bardzo złym stanie technicznym i zachodziła obawa, że nie przetrwają następnych lat. Konserwatorzy nie byli wtedy w stanie zrekonstruować tych obiektów. Włączyli się do pomocy ochotnicy z Słowackiego Związku Ochrony Środowiska i w wolnym czasie remontowali zabytki. Musieli narysować plany, większą część obiektów od nowa wybudować, wymieniać belki i dachy. Od 1985 r. w latem zamieszkiwali tu ochotnicy, którzy pilnowali młynów, rekonstruowali je i oprowadzali turystów. Od 1995 r. dolny młyn jest zamieszkany przez cały rok. Obecnie jest to piękne muzeum przyrodnicze.
Warto wiedzieć
Kwaczańska dolina razem z doliną Prosiecką doliną tworzą niezapomniany teren turystyczny. Obie doliny połączone są dolinkami Borowianki i Hucianki. W ten sposób owe dolinki okrążają góry Prosieczne, które należą do Gór Choczańskich.
Poczytaj więcej o okolicy:
Zajrzyj na te strony:
- o rekonstrukcji młynów w Oblazach (po słowacku)
Coś fajnego jest w tej fotce, jakieś drugie dno…